רבי אלעזר בן ערך

פֿון װיקיפּעדיע
רבי אלעזר בן ערכס קבר

רבי אלעזר בן ערך איז געווען א תנא, וואס ווערט דעמאנט אכט מאל אין משניות.

רבי אלעזר בן ערך איז געווען א תנא אינעם צווייטן דור פון די תנאים, און איז געווען איינער פון די פינף תלמידים פון רבן יוחנן בן זכאי. (מסכת אבות פ"ב)

זיין רבי רבן יוחנן בן זכאי האט אים זייער משבח געווען און געזאגט אויף אים:

אם יהיו כל חכמי ישראל בכף מאזניים ואליעזר בן הורקנוס אף עמהם, ואלעזר בן ערך בכף שנייה - מכריע הוא את כולם.
-- מסכת אבות ב', יא'

ד.ה. ער וועגט איבער די אנדערע תלמידים. אויך האט זיך זיין רבי זיך אויסגעדריקט אויף אים: ער איז א נחל שוטף א מעין המתגבר, דאס הייסט א וואסער וואס שוועמט, א קוואל וואס שטארקט זיך (אבדר"נ פי"ד).

זיינע השגות אין סודות התורה[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

רבי אלעזר בן ערך האט גע'דרש'נט אין די סודות התורה וואס הייסט מעשה מרכבה, פאר זיין רבין רבי יוחנן בן זכאי, פלוצלונג איז אראפ א פייער פון הימל וואס האט זיי ארום גענומען, די מלאכי השרת זעענן געשפרינגען ארום זיי און זיך געפרייעט ווי מען פרייט פאר א חתן, א מלאך האט געשריגן פונעם פייער: דיינע רייד זענען מעשה מרכבה. די ביימער האבן געזאגט שירה דעם פסוק: אז ירנו כל עצי היער. ווען זיין רבי ר' יוחנן בן זכאי האט דאס געזעהט האט ער אים געקושט אויפן שטערן און געזאגט: וואויל איז דיר אברהם אבינו אז די האסט אזא אייניקל ווי רבי אלעזר בן ערך. (חגיגה י"ד, ב)

אין גמרא (שבת קמז ע"ב) ווערט פארציילט אזוי: רבי אלעזר בן ערך איז געקומען אין די שטאט פורגיתא, די וויין אין די שטאט איז געווען גאר גוט, און עס האט זיך געפונען אין אים גוטע טייכן און פיינע עסן, האט ער זיך געלאזט וואויל גיין, אבער מיט דער צייט האט ער פארגעסן צו לערענן, ווען ער איז צוריק צו זיינע חברים, האט ער אנגעהויבן צו לערנען תורה, אבער אנשטאט ער זאל זאגן החדש הזה לכם, האט ער געזאגט מיט א רי"ש החרש הזה לכם, האבן זיינע חברים געבעטן רחמים ביי השי"ת און ער האט זיך צוריק דערמאנט די תורה. דאס זאגט ר' נהוראי הוי גולה למקום תורה ואל תאמר שהיא תבוא אחריך, די זאלסט גיין אין גלות לערנען תורה, פארלאזט דיך נישט אז די תורה וועט קומען צו דיר.

ווען זיין רבי רבן יוחנן בן זכאי איז נסתלק געווארן איז ער אהיים געגאנגען צו זיין שטאט "אמאום", ער האט געווארט אז זיינע חברים זאלן קומען לערנען צו אים, אבער זיי זענען נישט געקומען, האט ער געוואלט גיין צו זיי, אבער זיין ווייב האט אים נישט געלאזט, זי האט אים געפרעגט ווער דארף אנקומען צו וועם, זיי דארפן דיך אדער דו דארפסט זיי ?, זאגט ער זיי דארפן מיך, האט זי אים געזאגט אויב עס ליגט עסן ערגעץ, און די ראטען דארפן דאס עסן ווער גייט צו וועם ? איז ער געבליבן אין זיין שטאט, אבער מיט דער צייט האט ער פארגעסן דאס לערנען, אויף דעם גייט דער פסוק: כי העושק יהולל חכם. (קהלת רבה ז,ז)


ער איז נסתלק געווארן פאר זיינע חברים ר' יהושע און רבי עקיבא (תוספתא נדרים פ"ו). א אינטערעסאנטע זאך שטייט אין ספר מבי"ט (ח"ב צ"ט) אז אין דמשק איז געווען א בית המדרש וואס איז מקובל אז דאס האט געבויעט דער תנא ר' אלעזר בן ערך, אבער א מומר האט עס חרוב געמאכט.

עס איז דא וואס זאגן אז ער איז געווען רבי אליעזר הקליר.

זײַנע מאמרים[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

  • 'איזו היא דרך ישרה שידבר בה האדם... ר' אלעזר אומר - לב טוב'
  • 'איזו היא דרך רעה שיתרחק ממנה האדם... ר' אלעזר אומר לב רע.'
  • 'הווי שקוד ללמוד תורה, ודע מה שתשיב לאפיקורס, ודע לפני מי אתה עמל, ונאמן הוא בעל מלאכתך שישלם לך שכר פעולתך'. (מסכת אבות פרק ב')

אין משניות[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

  • מסכת אבות פרק ב' משנה ח', ”חמשה תלמידים היו לו לרבי יוחנן בן זכאי, ואלו הן, וכו' ורבי אלעזר בן ערך, וכו' הוא היה מונה שבחן, וכו', ורבי אלעזר בן ערך, מעין המתגבר, הוא היה אומר, וכו' אבא שאול אומר בשמו, אם יהיו כל חכמי ישראל בכף מאזניים, ואליעזר בן הורקנוס אף עמהם, ואלעזר בן ערך בכף שנייה, מכריע הוא את כולם”
  • מסכת אבות פרק ב' משנה ט', ”אמר להם צאו וראו, איזו היא דרך ישרה שידבק בה האדם, וכו' רבי אלעזר אומר, לב טוב, אמר להם, רואה אני את דברי אלעזר בן ערך, שבכלל דבריו דבריכם, אמר להם צאו וראו, איזו היא דרך רעה שיתרחק ממנה האדם, וכו', רבי אלעזר אומר, לב רע, אמר להם, רואה אני את דברי אלעזר בן ערך, שבכלל דבריו דבריכם”
  • מסכת אבות פרק ב' משנה ט', רבי אלעזר אומר, הוי שקוד ללמוד תורה, ודע מה שתשיב לאפיקורוס, ודע לפני מי אתה עמל, ונאמן הוא בעל מלאכתך שישלם לך שכר פעולתך”
חכמי המשנה - זוגות - תנאים

ערשטער דור נאך די אנשי כנסת הגדולה: שמעון הצדיק , רבי דוסא בן הרכינס

צווייטער דור: אנטיגנוס איש סוכו , רבי אלעזר בן חרסום

דריטער דור - ערשטער דור זוגות: יוסי בן יועזר איש צרדה (נשיא) , יוסי בן יוחנן איש ירושלים (אב בית דין)

פערטער דור - צווייטער דור זוגות: יהושע בן פרחיה (נשיא) , נתאי הארבלי (אב בית דין) , יוחנן בן מתתיהו

פינפטער דור - דריטער דור זוגות: יהודה בן טבאי (נשיא) , שמעון בן שטח (אב בית דין) , אליהועיני בן הקוף , חוני המעגל

זעקסטער דור - פערטער דור זוגות: שמעיה (נשיא) , אבטליון (אב בית דין) , אדמון , חנן בן אבישלום , רבי מיאשא , עקביא בן מהללאל

זיבעטער דור - ערשטער דור תנאים (סוף בית שני): הלל הזקן (נשיא) , שמאי הזקן (אב בית דין) , שמעון בן הלל (נשיא) , רבן גמליאל הזקן (נשיא) , מנחם , אבא שאול בן בטנית , בבא בן בוטא , חנמאל המצרי , חנניה בן חזקיה בן גוריון , יהודה בן בתירא , רבי יוחנן בן בג בג , רבי יוחנן בן החורנית , ישמעאל בן פיאבי , נחום הלבלר , רבי נחוניא בן הקנה

אכטער דור - צווייטער דור תנאים (זמן החורבן): רבן שמעון בן גמליאל הזקן (נשיא) , רבן יוחנן בן זכאי (נשיא), אבא שאול , רבי אליעזר בן יעקב , רבי אלעזר המודעי , רבי אלעזר בן דמא , רבי אלעזר בן פרטא , רבי אלעזר ברבי צדוק , רבי חנינא סגן הכהנים , רבי חנינא בן אנטיגנוס , רבי חנינא בן דוסא , רבי חנניא בן חכינאי , רבי חנניא בן תרדיון , יונתן בן עוזיאל , רבי ישמעאל בן אלישע כהן גדול , רבי פפייס , רבי צדוק , שמואל הקטן

ניינטער דור - דריטער דור תנאים: רבן גמליאל פון יבנה (נשיא) , רבי אליעזר בן הורקנוס , רבי אלעזר בן ערך , רבי חוצפית המתורגמן , רבי חנניא איש אונו , רבי יהושע בן חנניה , נחום איש גמזו , רבי חנינא בן עקביא

צענטטר דור - פערטער דור תנאים: רבי עקיבא , רבי טרפון , רבי אלעאי , רבי אלעזר בן יהודה איש ברתותא , רבי אלעזר בן עזריה , רבי אלעזר חסמא , רבי חנינא בן גמליאל , רבי חנניא בן עקשיא , רבי יהודה בן בבא , רבי יוחנן בן נורי , רבי יוסי הגלילי , רבי ישמעאל , שמעון בן זומא , שמעון בן עזאי , אונקלוס , אלישע בן אבויה

עלפטער דור - פינפטער דור תנאים: רבן שמעון בן גמליאל (דער צווייטער) (נשיא), רבי מאיר (און זיין ווייב ברוריה) , רבי יהודה (בר אלעאי) , רבי אליעזר בנו של רבי יוסי הגלילי , רבי אלעזר בן שמוע , רבי יהושע בן קרחה, רבי יוחנן הסנדלר, רבי יוסי (בן חלפתא), רבי נחמיה, רבי שמעון בר יוחאי , רבי שמעון שזורי

צוועלפטער דור - זעקסטער דור תנאים: רבי יהודה הנשיא , רבי אלעזר ברבי שמעון , רבי אלעזר הקפר , חלפתא איש כפר חנניה, רבי יוסי ברבי יהודה , רבי ישמעאל ברבי יוסי , רבי נתן , רבי שמעון בן אלעזר, רבי שמעון בן מנסיא

נאך תנאים: רבי יוחנן בן ברוקה ובנו רבי ישמעאל

רעפערענצן[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]