קרית יואל

קרית יואל
Kiryas Joel

www.kjvoice.com

פלאצירן מאפע פון קרית יואל

קרית יואל בית החיים פון די לופטן...

קרית יואל (ענגליש: Kiryas Joel) איז א שטעטל געגרינדעט דורכן סאטמארער רבין רבי יואל טייטלבוים, וואס געפינט זיך אין פאלם טרי, אפּסטעיט ניו יאָרק.

עס וואוינען דארט היינט צוטאגס איבער זיבן און א האלב טויזנט פאמיליעס. לויטן אמעריקאנישן צענזוס פון 2020 ווערטדי צאל איינוואוינער אפגעשאצט פאר אריבער צוויי און דרייסיג טויזנט נפשות (32,954). דער אפיציעלער רב איז דער סאטמארער רבי אהרן טייטלבוים, וועלכער איז אויפגענומען געווארן דורך זיין פאטער רבי משה טייטלבוים בעל ״ברך משה״ אלס "מרא דאתרא" (אפיציעלער שטאטס רב) אין יאר תשמ"ה [1985]. אבער א פראצענט תושבים -ארום 35 פראצענט- פון שטאט קערן זיך אן צו זיין ברודער רבי זלמן לייב טייטלבוים און א קליינער טייל–ארום 10 פראצענט–זענען פון בני יואל–א קעגנעריש פליגל צו רבי אהרן.‏ דער רב האט אבער א היבשע מאיאריטעט, און זיינע קאנדידאטן פארן שטאטראט האבן נאך קיינמאל נישט פארלוירן די וואלן. זיינע קאנדידאטן לויפן שוין די לעצטע 18 יאר אן קיינע קעגנער, צוליב וואס זיינע שונאים האבן איינגעזען אז זיי האבן בכלל נישט קיין מעגליכקייט צו געוואונען. ביי די וואלן תשס''ה ווען אברהם ווידער דער בירגערמייסטער איז געלאפן מיט דער שטיצע פון די אהרוינים, האט ער געהאט באלד 4,000 שטימען און הרב באנדא וואס איז געלאפן קעגן אים האט געהאט עפעס מער פון 2000 שטימען, און זייט דאן האבן די ארונים פיל מער אויסגעברייטערט זייער מאיאראטעט, צוליב וואס פיל ארונים פון וויליאמסבורג ציען זיך כסדר קיין קרית יואל, און די זאלוינים ציען זיך מער ארויס צו די גלילות ארום אדער צו אנדערע שטעט.

דער אפציעלער דומ"ץ פונעם שטעטל מטעם די ארונים איז הרב געציל בערקאוויטש (ארונים). דער דיין פאר די זאלוינים איז הרב אריה ראזענפעלד. עס געפינען זיך היינט אין קרית יואל ארום 100 בתי מדרשים, רוב געהערן פאר סאטמאר, עס איז אבער אויך דא דערצווישן שולן פון אנדערע קרייזן און הויפן ווי למשל טאהש, ספינקא, תולדות אהרן און ברסלב.

דער הויפט פאר'אנטווארטליכער זיכערהייט-שעף, איז משה לייב וויטריאל, א גאר געטרייער שטאט היטער, וואס האט שוין אדורכגעפירט אסאך העראישע מיסיעס לטובת הכלל, מיט זיין דיפלאמאטישע כח, סיי אין קרית יואל און אין גרעיטער ניו יארק בכלל, מיט אומגעהויערע סוקסעס.

דער אלגעמיינער סקול דיסטריקט פון קרית יואל ליגט אונטער דער הנהגה פון רבי אהרן טייטלבוים. אבער עס איז אויך דא צוויי מוסדות נעבן קרית יואל וואס האבן נישט קיין שייכות מיט דער אלגעמיינער חינוך סיסטעם פון דער שטאט, נאר האבן זיך אויפגעשטעלט אייגענע חינוך סיסטעמען, די קהילה פון בני יואל און די קהילה און וואס געהער צו רבי זלמן לייב טייטלבוים.

דאס שטעטל איז געגרינדעט געווארן אין יאר תשל"ז [1977], און האט א זעלבסטעשטענדיגן לעגאלן שטאטראט. די פאליטישע פיגורן באשטייען פון א בירגערמייסטער און פיר ווילעדזש קוראטארן, וואס ווערן אריינגעוועלט פאר 4 יאריגע טערמינען. דער יעצטיגער ערוועלטער בירגערמייסטער איז אברהם ווידער און די פיר קוראטארן זענען גאלדשטיין, פריינד, רייזמאן, און לאנדא; אלע זענען שטיצער פון רבי אהרן טייטלבוים.

מייסטנס גאסן פונעם שטאט ווערן גערופן אויף שטעט און דערפער פון דעם אלטן היים ווי עס האבן אמאל עקזיסטירט גרויסע רבנישע הויפן, מיט א חלק וואס ווערן גערופן אויפן שטעט פון ארץ ישראל, און געציילטע וואס טראגן נאך זייער ארגינעלן נאמען פון פאר דאס שטעטל איז אויפגעשטעלט געווארן די נעמען ווערט באשטימט דורך ר' אהרן.

אינעם יאר 2018 איז געשלאסן געווארן אן אפמאך מיטן שכינות'דיגן מאנרא זיך אפצוטיילן און גרינדן אן אייגענעם טאון מיטן נאמען פאלם טרי (Palm Tree אויפֿן נאמען פון די סאטמארער רבי׳ס טייטלבוי"ם) און ביי די וואלן האבן אריבער 80% וויילער געשטימט זיך אפצוטיילן פון מאנרא ווערנדיג דערמיט דאס ערשטע חסידישע שטעטל אין דער אמעריקאנישער היסטאריע.

די ארטיגע קהילות

קהל יטב לב ארונים בנשיאות רבי אהרן טייטלבוים פארמאגט א ריזן בית מדרש, פון די גרעסטע אין אמעריקע, וואס ווערט גערופן "בית המדרש הגדול", אדער "די גרויסן", וואס ווערט גערעכנט ביי די ארונים אלס הויפט שול פון קרית יואל, און וואס דאס גאנצע השתלשלות פון זיין געבוי ווערט באשריבן אין דעם ביכל "דברי הימים" דורך דעם באגאבנטן שרייבער הרב שמואל שלמה טעללער, און זיין שותף הרב יצחק מיטטעלמאן.

במשך פון 17 יאר זייט ה'תשס"ה האט די קהילה געבויט נאך 22 גרויסע בתי מדרשים און מקוואות אין רעזולטאט פון דער שטארקע פארברייטערונג פון דער שטאט. רוב פון די בתי מדרשים ווערן באנוצט פאר מנינים סיי אינדערוואכן און סיי שבת, בעיקר און די שבתים וואס ר' אהרן איז נישט אין קרית יואל, ווי אויך איז אין יעדן בית המדרש אויפן פארלאנג פון ר' אהרן געבויט געווארן גרויסע אויגפארכאפנדע היכלי התורה וועלכע ווערן באניצט פאר שיעורי תורה בחברותא.

די בתי מדרשים זענען ביהמ"ד ישמח משה אויף שכונת ברך משה מיט ארום 500 מתפללים, ביהמ"ד אבני צדק אין שכונת עצי תמרים מיט ארום 400 מתפללים, אוהל פיגא מיט ארום 300 מתפללים, ביהמ"ד ברך משה, ביהמ״ד בית אלעזר אין שכונת ויואל משה וואס גייט פארמאגן בקרוב אריבער 2,000 זיץ פלעצער, ביהמ״ד מהרש״א, ביהמ"ד בית מרדכי, ביהמ"ד דברי יואל, ביהמ"ד בית דוב, ביהמ״ד בית ברוך, ביהמ"ד קדושת יו"ט, ביהמ"ד ויואל משה, ביהמ"ד רב טוב, ביהמ"ד בית שמואל בנימין, ביהמ"ד מנחם זאב, און נאך עטליכע לענגאויס דעם שטאט.

אזוי אויך פארמאגט די קהילה א ריזן חינוך נעץ וואו עס לערנען איבער 11 טויזנט קינדער, 4 ישיבה גדולות מיט איבער טויזנט בחורי חמד, און נאך 7 ישיבה קטנות, א שלאכט הויז וואו מען שעכט אריבער 40,000 טשיקענס א טאג, 3 ביזענעס און שאפינג צענטערן וואס יעדע פארמאגט הונדערטער אפיסעס און צענדליגע געשעפטן.

א בית הוראה מיט אריבער 30 דיינים וואס ענטפערן שאלות 24 שעה א טאג, און נאך ארום 40 דיינים מומחים און ספעציעלע מקצועות, ווי רבית, חושן משפט, שעטנז, מקוואות, עירובין, סופרות, און נאך, וואו אויך פארמאגט עס א באזונדערע כשרות אפטיילונג, און א באזונדערע בית דין פאר דיני תורה.

און א באזונדערער געביידע פאר כולל אינגעלייט וואו עס לערנען ארום 750 כולל אינגעלייט, און מקוואות טהרה אין יעדע געגענט בפרט פאר שבת,

אויך פארמאגט די קהילה זייער א שטארקע סיסטעם פאר שיעורי תורה מיט עטליכע פול טיים ארבעטערס ספעציעל צו טרעפן חברותות און צוזאמען שטעלן שיעורי תורה, ווי אויך גבאים אין יעדע פון זייערע בתי מדרשים,

קהל יטב לב זאלוינים בנשיאות רבי זלמן לייב טייטלבוים פארמאגט א צענטראלן בית המדרש מיט א מאסיוו צוגעבויעטער פליגל אויף דער גארפילד גאס וואס איז אפן פאר מנינים סיי שבת און סיי במשך די וואך, ווי אויך פארמאגט עס א ריזיגער מקוה, צוגעבויעט בשנת תשפ"ג.

אזוי אויך האבן זיי לעצטענס געבויעט פילע קהל'ישע בתי מדרשים איבערן שטאט און איבער די גלילות קרית יואל, וואס זיי זענען: 1) בית המדרש בית כהנא שכונת חברון מיט 300 זיצן און פיר חדרי התפילה און א גרויסע מקוה און זאל, 2) בית המדרש ישמח משה מיט ארום 180 זיצן צוויי חדרי התפילה און א שיינע מקוה, 3) בית המדרש בית יקותיאל אין שכונת ויואל משה ארום 200 זיצן און צוויי חדרי התפילה מיט א שיינע מקוה, 4) ביהמ"ד בית מרדכי לייב ארום 200 זיצן, 5) ביהמ"ד בית יעקב נחמי' אין שכונת עצי תמרים, 6) ביהמ"ד בית מאיר, 7) ביהמ"ד טיב לבב, 8) ביהמ"ד קהל יטב לב מעריוואלד אין בלומינגראוו, 9) בית המדרש קהל יטב לב אלד טאון אין בלומינגראוו, 10) ביהמ"ד קהל יטב לב איילענד וויו אין שכונת פעני קאורט - קוועיקער היל, 11) ביהמ"ד קהל יטב לב שכונת ווינטשעסטער, און מען איז כסדר אקטיוו צו בויען ווייטער בעיקר נאך אט דרשה פון האדמו"ר מהרז"ל אז מען זאל אנהייבן דאווענען אין די אייגענע בתי מדרשים,

א כולל לאברכים מיט איבער 500 אינגעלייט וואס האלט נאר אינאיין וואקסן,

א בית הוראה מיט 15 דיינים וואס ענטפערן שאלות 24 שעה,

בשנת תשפ"ב איז געגרינדעט געווארן א שטארקער פראיעקט "עמוד התורה" וואס געבט זיך אפ מיט שיעורי תורה און קביעות עיתים פאר די חסידים איבער די שטאט,

ווי אויך פארמאגן זיי מוסדות התורה פאר יונגלעך און מיידלעך מיט אריבער פינף און אהאלב טויזענט קינדער וואס לערנען אין פיר מאסיווע בנינים ארום די שטאט, און דריי סניפי ישיבה קטנה מיט ארום 370 בחורים, און א חתונה זאל מיטן נאמען עטרת מייזעלס אין מאנרא, און א פלייש געשעפט אויף פארעסט רד. אונטערן נאמען סאטמאר פלייש וואס ברענגט אריין א הכנסה פאר די מוסדות, און א בית החיים אויף 82 רעיוואוד דרייוו אין מאנרא ניו יארק ווי עס ווערט אנגערופען די נייע בית החיים.

קהל בני יואל אין קרית יואל טוט פארמאגן א צענטראלן בית המדרש מיטן נאמען בית המדרש חרדים אויף ווען ביורען דרייוו מיט נאך עטליכע קלענערע שטיבלעך לענגאויס די שטאט ווי אויך האבן זיי מוסדות התורה פאר יונגלעך און מיידלעך ווי עס לערנען באלד צוויי טויזענט קינדער און א חתונה זאל מיטן נאמען עטרת מאיר צבי‏ אין היילענד מילס, און א פלייש געשעפט אויף עיקערס רד. אונטערן נאמען הצלחה פלייש, און בית החיים אין היילאנד מילס ניו יארק.

קרית יואל זשורנאל

זעט דעם הויפּט אַרטיקל – קרית יואל זשורנאל

דער קרית יואל זשורנאל איז א בלעטל וואס קומט אן יעדן פרייטאג צו אלע איינוואוינער אויף דער פאסט, פריי אן אפצאל.

די היימשטאט

זעה דעם הויפט ארטיקל - קרית יואל בולעטין

דער קרית יואל היימשטאט איז א בלעטל וואס קומט אן יעדן מוצ"ש צו אלע איינוואוינער אויף דער פאסט, פריי אן אפצאל. ארויס געגעבן דורך אן אהרויני

קרית יואל וואכנשריפט

זעט דעם הויפּט אַרטיקל – קרית יואל וואכנשריפט

דער קרית יואל וואכנשריפט איז א בלעטל וואס קומט אן אויף פאסט דאנערשטאג מיטאג איטליכער וואך צו אלע איינוואוינער פריי פון אפצאל.

וועבלינקען

• ל"ג בעומר הדלקה (ארכיווירט 12.03.2007 ביי דער Wayback Machine) ציט טויזנטער יערליך.
• ווידעא קליפ (ארכיווירט 02.01.2007 ביי דער Wayback Machine) פון א ניחום אבלים באזוך פון גאווערנער פאטאקי און אלע פאליטישע פירער ביים סאטמארער רבין זיצנדיג שבעה נאך זיין פאטער דער בעל ברך משה.