לדלג לתוכן

דיין

פֿון װיקיפּעדיע
(אַריבערגעפֿירט פון שופט)
יידן און יידישקייט
מנורה
מנורה
עיקרי האמונה
אמונה · שלושה עשר עיקרים
עשרת הדיברות · תורה · מצוות · משיח
הייליגע ספרים אידישע שטרעמונגען
תנ"ך · תורה
משנה · גמרא
זוהר · מדרש
שלחן ערוך
חרדים · חסידים
ארטאדאקסן
קאנסערוואטיווער
רעפארמער
הויפט פערזענלעכקייטן
אבות ואמהות · משה · דוד
נביאים · עזרא · הלל · תנאים · ריב"ז
ר' עקיבא · אמוראים · סבוראים · גאונים
ראשונים · רמב"ם · יוסף קארו · אחרונים
עבודת ה' און ימים טובים
שחרית · מוסף · מנחה · ערבית
שמע ישראל · שמונה עשרה · קריאת התורה
קידוש · ברכה · תפילות און ברכות
ראש השנה · יום כיפור · סוכות
פסח · שבועות · תשעה באב
אידיש קהילה לעבן
אויפגאבעס:
רב · דיין · חזן
גבאי · מוהל
שוחט · חברה קדישא
מוסדות:
שול · מקווה
חדר · ישיבה
כולל · בית מדרש
מקומות הקדושים
דער משכן · בית המקדש · הר הבית
כותל המערבי · מערת המכפלה
קבר רחל · קבר יוסף · קברי צדיקים
ירושלים · חברון · טבריה · צפת
מצוות און מנהגים
הלכה · תרי"ג מצוות · בית דין · תפילה
לימוד תורה · צדקה · גמילות חסדים
שמע ישראל · ברית מילה
פדיון הבן · בר מצווה · נישואין
טהרת המשפחה · לוויה · קבורה
שבעה · קדיש · חברה קדישא
זעט אויך
גיור · שומרונים · קראים · מינים
יידן · אנטיסעמיטיזם


א דַיָין (און ביי א געריכט הייסט ער אויך: ריכטער) איז דער וואס באשטימט צום לעצט דער דין פון א קאנפליקט צווישן צוויי לייט.

א דיין אדער ווי מ'שרייב דוֹמֶ"ץ {דיין ומורה צדק], איז איינער וואס האט זיך געלערענט, און באקומען די הוראה פון פריעדיגע דיינים, צו קענען פסק'ען שאלות לויט די תורה געזעצן.

אמאל ווען יעדער פלעגט אליין שחט'ן, און כשר מאכן די פלייש ביי זיך אין שטוב, האט א דיין נישט געהאט קיין סאך רוה, ס'האט זיך כסדר געמאכט איסור והיתור שאלות, אויף וואס ער האט געדארפט צו קענען אלע צדדים און שיטות, צו קענען ענטפערען שנעל און גוט, אן קיין טעות.

היינט צו טאגס איז א דיין בעיקר פאר פירן דיני תורות און ענטפערן שאלות וואס מאכט זיך טאג טעגליך אין א יידישע פרומע שטוב, ווי בשר בחלב, הלכות שבת, און הלכות נדה.

פארשטייט זיך, אז צו טוהן אזא ארבעט דארף מען זיין א אחריות'דיגע ירא שמים.