בחירה

פֿון װיקיפּעדיע
יידן און יידישקייט
מנורה
מנורה
עיקרי האמונה
אמונה · שלושה עשר עיקרים
עשרת הדיברות · תורה · מצוות · משיח
הייליגע ספרים אידישע שטרעמונגען
תנ"ך · תורה
משנה · גמרא
זוהר · מדרש
שלחן ערוך
חרדים · חסידים
ארטאדאקסן
קאנסערוואטיווער
רעפארמער
הויפט פערזענלעכקייטן
אבות ואמהות · משה · דוד
נביאים · עזרא · הלל · תנאים · ריב"ז
ר' עקיבא · אמוראים · סבוראים · גאונים
ראשונים · רמב"ם · יוסף קארו · אחרונים
עבודת ה' און ימים טובים
שחרית · מוסף · מנחה · ערבית
שמע ישראל · שמונה עשרה · קריאת התורה
קידוש · ברכה · תפילות און ברכות
ראש השנה · יום כיפור · סוכות
פסח · שבועות · תשעה באב
אידיש קהילה לעבן
אויפגאבעס:
רב · דיין · חזן
גבאי · מוהל
שוחט · חברה קדישא
מוסדות:
שול · מקווה
חדר · ישיבה
כולל · בית מדרש
מקומות הקדושים
דער משכן · בית המקדש · הר הבית
כותל המערבי · מערת המכפלה
קבר רחל · קבר יוסף · קברי צדיקים
ירושלים · חברון · טבריה · צפת
מצוות און מנהגים
הלכה · תרי"ג מצוות · בית דין · תפילה
לימוד תורה · צדקה · גמילות חסדים
שמע ישראל · ברית מילה
פדיון הבן · בר מצווה · נישואין
טהרת המשפחה · לוויה · קבורה
שבעה · קדיש · חברה קדישא
זעט אויך
גיור · שומרונים · קראים · מינים
יידן · אנטיסעמיטיזם


בחירה איז א באגריף סיי אין דער תורה סיי אין פילאסאפיע, אויף צו פריי אויסוועלן צו טון א געוויסע זאך, למשל ביי יידן צו זיין אן ערליכער איד אדער נישט. אנדערשט ווי אלע פאסירונגען און פעולות, מישט זיך נישט הקב"ה אריין אין די פירונג, נאר ער לאזט דאס בידי אדם אפצומאכן. אזוי ווי עס שטייט "ראה נתתי לפניך את החיים ואת המוות, ובחרת בחיים".

עס איז דא אויך א באגריף, דעטערמאניזם וואס גלייבן אז מענטשן האבן נישט קיין בחירה.

אז א מענטש האט בחירה צו טון גוטס אדער שלעכטס, פאסט צו באלוינען אים פאר טון גוטס און שטראפן פאר טון שלעכטס.

ס׳איז אנגענומען אין דער געזעלשאפט אז מענטשן האבן בחירה צו פאלגן געזעצן, און מען באשטראפט די פארברעכער, ווייל יעדער איינער איז פאראנטווארטלעך אויף זיינע פירונגען.