הויפט זייט

ברוכים־הבאים צו דער  וויקיפּעדיע די פרייע ענציקלאָפּעדיע וואָס יעדער איינער קען רעדאַקטירן. 14,967 אַרטיקלען אויף יידיש וויקיפּעדיע איז אַ מולטישפּראַכיקער, וועב־באַזירטער, פרייער אינהאַלט ענציקלאָפּעדיע פּראָיעקט, געשריבן אַלס צוזאַמענאַרבעט דורך וואָלונטירן פון דער גאָרער וועלט. זעט נאָך ביי וויקיפעדיע:וועגן... איבערבליק • רעדאַקטירן • שאלות • הילף קאַטעגאָריעס • רעקאָמענדירטע אַרטיקלען א - ב - ג - ד - ה - ו - ז - ח - ט - י - כ - ל - מ - נ - ס - ע - פ - צ - ק - ר - ש - ת אינהאַלט מאַטעמאַטיק פֿיזיק טעכנאָלאָגיע ביאָלאָגיע רפֿואה געאָגראַפֿיע היסטאָריע סאָציאָלאָגיע רעליגיע ייִדישקײַט ייִדישע שפּראַך חורבן אײראָפע ספֿרי־קודש חסידישע הױפֿן רבנים מצוות און מנהגים אויסדערוויילט בילד יידן זאגן תשליך ביים ווייסל אין ווארשע אױסדערװײלטע אַרטיקלען איבונגען מיינט לויפן, שפּאַצירן, און הייבן שווערע וואָג, האַלט די מוסקלען פונעם קערפער אויפגעפרישט און אַקטיוו צו לעבן לאַנג און געזונט. קאמוניזם, טייטש: א טעאריע און סיסטעם פון סאציאלע און פאליטישע ארגאניזאציע וועלכע איז געווען א הויפט קראפט אין וועלטליכע פאליטיק פאר רוב יארן אינעם 20סטן יאר-הונדערט. אלס א פאליטישע באוועגונג האט קאמוניזם געזוכט אונטערצואווארפן קאפיטאליזם דורך אן ארבייטערס רעוואלוציע און איינשטעלן א סיסטעם אין וועלכע פראפערטי איז די אייגנשאפט פון א גאנצע באפעלקערונג אינאיינעם אנשטאט אינדיווידועלן. אלבערט איינשטיין - איז געווען א אידישער פיזיקער און מאטעמאטיקער וואס איז מערסט באקאנט פאר זיין ספעציעלער טעאריע פון רעלאטיוויטעט. אין יאר ה'תרפ"א ; 1921 איז ער באלוינט געווארן מיט דער נאבעל באלוינונג פאר פיזיק. יידישער לוח איז א יערליכע קאלענדאר וואס האט אין זיך די טעג, מאנאטן און יאר, ווי אויך די פרשת השבוע און ימים טובים. עס קען אויך האבן אין זיך יארצייטן, דף היומי, חק, און אנדערע טעגליכע באזירטע שיעורים. קאווע איז א אלגעמיינער נאמען פאר הייסע און צומאלן קאלטע געטראנקען וואס מען מאכט פון אראמאטישע אויל. עס פארמאגט אין זיך קאפעין וואס לעבט אויף דעם מענטש. דער פיטאַגאָראַס פּרינציפּ איז א געאמעטרישער כלל וועלכער איז געווארן באקאנט געמאכט דורך דעם גריכישן פילאסאף און מאטעמאטיקער פיטאגאראס. דער כלל לערנט אז ביי יעדן רעכטווינקל דריי-עקן, וועט די שטח פון א פערפעקטן קעסטל אויפ'ן היפאטענוז (דער שיפער חלק אנטקעגן דעם רעכטווינקל) זיין גלייך ווי די סומע פון ביידע קעסטלעך פון די אנדערע צוויי זייטן. דער עניאגראם פון דער פערזענלעכקייט א פסיכאלאגישע טעאריע וואס טיילט איין די גאנצע מענטשהייט אין 9 סארט נאטורן. יעדער פון די 9 האט זיך זיין איינגארטיגע קוק אויפן לעבן וואס ברענגט איהם צו וועלן\טוהן\שפירן\פיהלן אנדערש פון די אנדערע סארטן טיפן. ר' חיים יוסף דוד אזולאי (חיד"א) איז דער באקאנטער ספרדישער גדול וואס האט באלייכט דעם ספרדישן יידנטום מיט זיין תורה, קדושה און חכמה. ער האט מחבר געווען צענדליקער ספרים אויף אלע תּורה־פּראָפֿעסיעס, ער איז געווען א באקאנטער מענטש אין דער גארער וועלט. ער איז געווען א שד"ר צוויי מאל פון ארץ ישראל קיין חוץ לארץ, וואס האט געזאמלט געלט פאר די ארימע ייִדן אין ארץ ישראל. וויליאמסבורג, בלויז איין בריק טיילט אפ צווישן דעם וועלטס האנדל צענטער מאנהעטן און דעם וואוינארט פון טויזנטער פרומע אידן וואס פראקטיצירן אידישקייט גענוי ווי אמאל אין אייראפע. רבי אלעזר לעוו איז געווען רב אין זעקס שטעט אין אייראפע, ער האט מחבר געווען צענדליגער ספרים וואס באלייכטן היינט די וועלט. הײַנט… כ"א טבת ה'תר"י - נפטר געווארן רבי ישראל דוב פון ווילעדניק, "שארית ישראל" ה'תרע"ז - נפטר געווארן הרב משה אליקים בריעה אונגאר, דאמבראווער רב ה'תרצ"ח - הרב משה אביגדור עמיאל איז געווארן הויפט רב פון תל אביב ה'תשמ"ג - געגרינדערט דער יישוב נווה דקלים אין גוש קטיף דף היומי: װיקיפּעדיע אין אַנדערע שפּראַכן וויקיפעדיעס מיט מער ווי 5,000,000 אַרטיקלען: English (ענגליש) — Sinugboanong Binisaya (סעבואַנא) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 1,000,000 אַרטיקלען: ‏Deutsch (דײַטש) – Français (פֿראַנצייזיש) – Español (שפּאַניש) – Italiano (איטאַליעניש) – 日本語(יאַפּאַניש) – Nederlands (נעדערלאַנדיש) – Polski (פּױליש) – Português (פּאָרטוגעזיש) – Русский (רוסיש) – Svenska (שװעדיש) – Tiếng Việt (װיעטנאַמיש) – Winaray (וואַריי־וואַריי) – 中文 (כינעזיש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 500,000 אַרטיקלען: العربية (אַראַביש) – Català (קאַטאַלאַן) – فارسی (פּערסיש) – Bahasa Indonesia (אינדאָנעזיש) – Norsk (נאָרװעגיש) – Српски (סערביש) – Українська (אוקרײַניש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 100,000 אַרטיקלען: Azərbaycanca (אזערביידזשאניש) – تۆرکجه (אַזערביידזשאַניש) – Беларуская (ווײַסרוסיש) – Български (בולגאַריש) – нохчийн (טשעטשעניש) – Čeština (טשעכיש) – Cymraeg (װעלשיש) – Dansk (דאַניש) – Ελληνικά (גריכיש) – Esperanto (עספּעראַנטאָ) – Eesti (עסטיש) – Euskara (באַסקיש) – Suomi (פֿיניש) – Galego (גאַליסיש) – עברית (העברעאיש) – हिन्दी (הינדיש) – Hrvatski (קראָאַטיש) – Magyar (אונגעריש) – Հայերեն (אַרמעניש) – ქართული (גרוזיניש) – Қазақша (קאַזאַכיש) – 한국어 (קאָרעיִש) – Latina (לאַטײַן) – Lietuvių (ליטוויש) – Minangkabau (מינאַנגקאַבאַיש) - Македонски (מאַקעדאניש) – Bahasa Melayu (מאַלײַאיש) – Nynorsk (נאָרװעגיש נינאָרסק) – Română (רומעניש) – Srpskohrvatski / Српскохрватски (סערבא־קראאטיש) – Simple English (פשוטע ענגליש) – Slovenčina (סלאָװאַקיש) – Slovenščina (סלאָװעניש) – தமிழ் (טאַמיל) – ไทย (טײַלענדיש) – Türkçe (טערקיש) – اردو (אורדו) – O'zbek (אוזבעק) – Volapük (וואלאפוק) – Bân-lâm-gú (דרום מיניש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 50,000 אַרטיקלען: Afrikaans (אַפֿריקאַנס) – Asturianu (אַסטוריש) – Беларуская-тарашкевіца (קלאַסישע בעלאַרוסיש) – বাংলা (בענגאַליש) – Brezhoneg (ברעטאניש) – Bosanski (באָסניש) – Gaeilge (איריש) – Krèyol ayisyen (קרעאל) – Basa Jawa (יאַװאַנעזיש) – Кыргызча (קירגיזיש) – Lëtzebuergesch (לוקסעמבורגיש) – Latviešu (לעטיש) – Malagasy (מאלאגאסיש) – മലയാളം (מאַלאַיאַלאַם) – मराठी (מאַראַטהי) – Plattdüütsch (נידעריג סאַקסאן) – नेपाल भाषा (נעפאַל בהאַסאַ) – Occitan (אָקסיטאַניש) – Piemontèis (פיעמאנטיש) – Scots (סקאטס) – Shqip (אַלבאַניש) – Basa Sunda (סונדאַניש) – Kiswahili (סוואַהיליש) – తెలుగు (טעלוגו) – Тоҷикӣ (טאַדזשיקיש) – Tagalog (טאַגאַלאג) - Tatarça (טאָטעריש) – 粵語 (קאַנטאנעזיש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 10,000 אַרטיקלען (טיילווײַז ליסטע): Alemannisch (אַלעמאַניש) – (אַמהאַריש) – башҡортса (באַשקיריש) – Žemaitėška (זאַמוטיש) – Basa Ugi (בוגינעזיש) – کوردی (סאראני) – Frysk (מערבֿ־פֿריזיש) – Gàidhlig (סקאטס געליש) – Interlingua (אינטערלינגװע) – Ido (אידאָ) – Íslenska (איסלענדיש) – ಕನ್ನಡ (קאַנאַדאַ) – Kurdî/كوردی (קורדיש) – Lumbaart (לאמבאַרדיש) – မြန်မာစာ (בירמאַניש) – Napulitano (נאַפאליטאַניש) – नेपाली (נעפאַליש) – ਪੰਜਾਬੀ (פאַנזשאַבי) - شاہ مکھی پنجابی (מערב פאַנזשאַבי) – संस्कृतम् (סאַנסקריט) – Vèneto (ווענעטיש) – Walon (וואַלון) – יידיש – Yorùbá (יארובאַ) וויקיפעדיעס אין יידישע שפראכן: עברית (העברעאיש) – יידיש – ג׳אודײו-איספאנײול (דזשודעא-עספאניאל) פולשטענדיגע ליסטע – פֿארשלאגן אויפצובויען א נײַע וויקיפעדיע באַאַרבעטן װיקיפּעדיע שװעסטער פּראָיעקטן מעטאַ־וויקי קאָאָרדינאַציע פֿון פּראָיעקטן וויקיווערטערבוך דער פֿרײַער ווערטערבוך וויקיציטירן - - וויקיביכער - - וויקיביבליאָטעק די פֿרײַע ביבליאָטעק וויקיזגאַל - - קאמאנס רעפּאָזיטאָריע פֿון מולטימעדיע וויקינייעס די פרייע קאנטענט נייעס וויקידאטן פרייע וויסן־באזע