לדלג לתוכן

באנגלאדעש

פֿון װיקיפּעדיע
פֿאלקס רעפובליק פֿון באנגלאדעש
פאן באנגלאדעש
פאן באנגלאדעש
סימבאָל באנגלאדעש
פֿאָן הערב
נאַציאָנאַלע זינגליד: אַמאַר שאָנאַר באַנגלאַ
מײַן גאלדענער בענגאל
אָרט פֿון באנגלאדעש
אָרט פֿון באנגלאדעש
קאָנטינענט אזיע
אָפֿיציעלע שפּראַך בענגאליש
הויפּטשטאָט דאקא
רעגירונג פארלאמענטארישע רעפובליק
פּרעזידענט
פּרעמיער מיניסטער
יאזשודין אחמעד
גרינדונג דאַטום
26 מארץ 1971 (פֿון פאקיסטאן)
פלאַך מאָס
וועלט גראַדונג פלאַך
פּראָצענט וואַסער
147570 קוואַדראַט ק"מ
94
7.0
באַפֿעלקערונג
- צאָל
- וועלט גראַדונג
- ענגקײט

150,448,340
7
1045 מענטשן פאַר אַ ק"מ
פּראָדוקט ווערדע $222.4 ביליאן (48סט)
וואַלוטע טאקא
צײַט זאָנע 6 + UTC
אינטערנעט דאָמען bd.
טעלעפֿאָן קאָד 880+

באַנגלאַדעש (בענגאַליש: বাংলাদেশ באַנגלאַדעש [ˈbaŋladeʃ]), אפיציעל די פֿאלקס־רעפובליק פון באנגלאדעש (গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh), איז א לאנד אין דרום-מזרח אזיע ארומגענומען פֿון אינדיע כמעט פֿון אלע זײַטן, אחוץ א קליינער גרענעץ מיט בורמע אין דרום-מזרח און לעבן דער בוכטע פון בענגאל צו דרום. די הויפטשטאט איז דאקא. די אפיציעלע שפראך פון בענגאל איז בענגאליש. בענגאל איז א זייער ארעם לאנד. ער איז א מיטגליד אין דער קאמאנוועלט. באנגלאדעש איז דער וועלט׳ס אכט־מערסט באפעלקערט לאנד.

די איינוואוינערס אין באנגלאדעש זענען 89.7% מוסולמענער און 2% הינדו. איסלאם איז די אפיציעלע רעליגיע פון באנגלאדעש.

די צוויי גרעסטע שטעט זענען די הויפטשטאט דאקא און טשיטאגאנג.

דער גרעסטער טייל פון באנגלאדעש איז באדעקט מיט דער בענגאל־דעלטע, די גרעסטע דעלטע אויף דער וועלט. דאס לאנד האט 700 טייכן און 8,046 ק״מ פון אינלענדישע וואסערוועגן. דאס לאנד האט א גרויסן אויסוואל פון פלאנצן און בעלי-חיים, כולל די בענגאל-טיגערס, דער נאציאנאלער בעל-חי, וואס איז אין געפאר פון אויסשטארבן.

בענגאל איז אן אנטוויקלונגס-לאנד, און איינער פון די גרעסטע טעקסטיל עקספארטירערס אין דער וועלט. זיינע הויפט האנדל־שותפים זענען דער אייראפעאישער פארבאנד, די פאראייניגטע שטאטן, כינע, אינדיע, יאפאן, מאלייזיע און סינגאפור. באנגלאנדעש איז א מיטגליד אין די פאראייניקטע פעלקער און דער וועלט האנדל ארגאניזאציע.

נאציאנאלע סימבאלן פון באנגלאדעש (אפיציעל)
שטאַט בעל־חי
שטאַט פֿויגל
שטאַט בוים
שטאַט בלום
שטאַט וואסער־זויגער
שטאַט רעפטיליע
שטאַט פֿרוכט
שטאַט פֿיש
שטאַט מעטשעט
שטאַט טעמפל
שטאַט טייך
שטאַט בארג

באנגלאדעש האט פילצאליגע זגאלן פון אמפיביעס (53), רעפטיליעס (139), ים-רעפטיליעס (19) און ים-זויגערס (5). אויך האט ער 628 זגאלן פון פויגלען.[1]

Skyline of Dhaka at twilight
דאקא, דער קאמערציעלער און פינאנציעלער קנופ פונעם לאנד, איז דער גרעסטער עקאנאמיע־צענטער אין מזרחדיקער דרום אזיע


באנגלאדעש, אן אנטוויקלונגס-לאנד מיט א מארק-באזירטער געמישטער עקאנאמיע, האט די דריט־גרעסטע דרום־אזיע עקאנאמיע (נאך אינדיע און פאקיסטאן) און די צווייט־העכסטע פרעמדע-וואלוטע רעזערוון. דער איינקונפט פער מענטש איז געווען $1754 אין 2018 מיט א ברוטא אינלענדישן פראדוקט פון $285 מיליאן.[2] באנגלאדעשער וואס וואוינען אין אויסלאנד האבן אריינגעשיקט $15.31 ביליאן אין 2015.[3]

במשך די ערשטע פינעף יאר פון זעלבשטענדיקייט האט באנגלאדעש אדאפטירט סאציאלישטישע פאליטיק. די שפעטערדיקע רעגירונגען האבן צוריקגעשטעלט פרייע מארקן און האבן פראמאווירט דעם לאנד׳ס פריוואטן סעקטאר. אין 1991, האט פינאנץ מיניסטער סייפֿור ראהמאן איינגעפירט א פראגראם פון עקאנאמישער ליבעראליזאציע. דער פריוואטער סעקטאר אין באנגלאדעש האט זיך גיך אויסגעברייטערט, מיט א צאל קאנגלאמעראטן וואס טרייבן די עקאנאמיע. די הויפט אינדוסטריעס שליסן איין טעקסטיל, אפטייקווארג, שיפבויעריי, שטאָל, עלעקטראניק, ענערגיע, קאנסטרוקציע מאטריאלן, כעמיקאלן, קעראמיק, עסנווארג פראצעסירן און לעדערנער גיטער. אין דעם יאר 2014-15 האבן עקספארטן פארמערט מיט 3.3% אנטקעגן דעם פריערדיגן יאר צו $30 ביליאן, אבער באנגלאדעש׳נס האנדל דעפיציט האט געשטיגן מער ווי 45% אין דער זעלבער תקופה.[4] דער גרעסטערעקספארט פארדינסט איז פון דער קליידער־פאבריקאציע אינדוסטריע.

א שטארקע מניעה צו באנגלאדעש׳נס עקאנאמישער אנטוויקלונג איז א נישט-גענוגיקע קראפט־פארזארגונג. לויט דער וועלט באנק, זענען שוואכער גובערנאנץ, קארופציע און שוואכע פובליקע אנשטאלטן אויך חשובע ארויסרופן.[5] אין אפריל 2010, האט סטאנדארט און פורס געגעבן באנגלאדעש א BB- לאנגער-פעריאד קרעדיט-שאצונג, נידעריגער ווי אינדיע אבער העכער ווי פאקיסטאן און סרי לאנקא.[6]

Modern glass building
סיטיגרופע'ס באנגלאדעש הויפטקווארטיר אין דהאקא

דאס לאנד איז מערקבאר פאר זיין באדן-פרוכפערקייט ערד, כולל די גאנגעס דעלטע, סילהעט דיוויזיע און די טשיטאנגאנג בארג טראקטן. לאנדווירטשאפט איז דער גרעסטער סעקטאר פון דער עקאנאמיע, און האט בייגעשטייערט 18.6 פראצענט פון באנגלאדעשנ׳ס ברוטא אינלענדישן פראדוקט אין נאוועמבער 2010 און האט באשעפטיקט אומגעפער 45 פראצענט פון דעם ארבעטסקראפט.[7] דער לאנדווירטשאפט סעקטאר מאכט א רושם אויף ארבעטס־גענערירן, לינדערן ארימקייט, מענטשלעכע רעסורסן אנטוויקלונג און עסן זיכערקייט. מער באנגלאדעשער פארדינען זייער פרנסה פון אגריקולטור ווי פון נאר וועלכן אנדערן סעקטאר. באנגלאדעש איז די הויפט פראדוצירער פון רייז (פערטער אין דער וועלט), קארטאפל (זיבעטער), טראפישע פרוכטן (זעקסטער), יוטער(צווייטער) און טייכווירטשאפט (פינפטער).[8][9]

באנגלאדעש איז דער זיבעט־גרעסטער נאטירלעכע גאז פראדוצירער אין אזיע, גרעסער ווי דער שכן מיאנמאר, און 56 פראצענט פונעם לאנד׳ס עלעקטריע ווערט גענערירט דורך נאטירלעכער גאז. גרויסע גאז פעלדער זענען פלאצירט אין די צפון־מזרח (ספעציעל סילהעט) און דרום (כולל באַריסאַל און טשיטאגאנג) ראיאנען. די נאציאנאלע ענערגיע פירמע הייסט פעטראבאנגלא. די אמעריקאנישע פילנאציאנאלע קארפאראציע שעווראן פראדוצירט 50 פראצענט פון באנגלאדעש׳נס נאטירלעכע גאז.[10] לויט די געאלאגן אנטהאלט די בוכטע פון בענגאל גרויסע נישט אנגערירטע גאז רעזערוון אונטערן ים.[11] באנגלאדעש האט ממשותדיקע רעזערוון פון קוילן, מיט עטלעכע קוילן מינעס וואס אפערירן אין דעם צפון־מערב. באנגלאנדעש האט איינע פון דער וועלט׳ס עלטסטע טיי אינדוסטריעס, און איז א הויפט עקספארטירער פון פיש און ים־עסן.

באנגלאדעש׳נס טעקסטיל און קליידער אינדוסטריעס זענען דעם לאנד׳ס גרעסטע פאבריקאציע סעקטאר, מיט עקספארטן אין 2014 פון $25 ביליאן.[12] לעדער-גוטער פאבריקאציע, בפרט שוכווארג, איז דער צווייט־גרעסטער עקספארט סעקטאר. די אפטייקווארג אינדוסטריע פארזארגט 97 פראצענט פון אינלענדישער פאדערונג , און עקספארטירט צו פיל לענדער.[13][14] שיפבויעריי האט גיך געוואקסן און עקספארטירט צו אייראפע.[15]

נישט-דערנערונג איז א לאנגיעריקער פראבלעם פאר באנגלאדעש. די וועלט באנק שאצט אפ אז באנגלאדעש איז דאס ערשטע לאנד אין דער וועלט לויט דער צאל קינדער וואס לײַדן פון נישט-דערנערונג.

  1. "Conserving biodiversity must for survival" (‏23סטן מיי 2009). דערגרייכט דעם 2019-05-06. ארכיווט פונעם אריגינאל דעם 2015-05-30. 
  2. Bangladesh's per capita income $1,754.
  3. "Remittance hits record $15.31b", The Daily Star (‏3טן יולי 2015). 
  4. "Bangladesh fiscal trade deficit balloons | Business Standard News", Business-standard.com (‏12טן אויגוסט 2015). דערגרייכט דעם 17טן דעצעמבער 2015. 
  5. Bangladesh – Country Brief. ארכיווט פון דעם אריגינאל דעם 15טן סעפטעמבער 2007. דערגרייכט דעם 17טן דעצעמבער.
  6. "Bangladesh Gets first Credit Rating", The Daily Star (‏7טן אפריל 2010). 
  7. CIA – The World Factbook. צענטראלע אינטעליגענץ אגענטור. ארכיווט פון דעם אריגינאל דעם 29סטן יונ 2011. דערגרייכט דעם 8טן אויגוסט 2011.
  8. Countries by Commodity. Food and Agriculture Organization of the United Nations (‏2013). דערגרייכט דעם 13טן נאוועמבער 2016.
  9. מוסטער:Cite report
  10. Chevron Policy. Bangladesh.
  11. Bangladesh: Asia's New Energy Superpower?. The Diplomat. דערגרייכט דעם 17טן דעצעמבער 2015.
  12. The Financialexpress-bd. Old.thefinancialexpress-bd.com (‏‏15טן נאוועמבער 2015). ארכיווט פון דעם אריגינאל דעם 22סטן דעצעמבער 2015. דערגרייכט דעם 17טן דעצעמבער 2015.
  13. Hassan, Nazmul (‏‏26סטן מערץ 2005). "Pharmaceutical Sector Growing Fast". 
  14. Lane, EJ (‏13טן פעברואר 2015). Bangladesh's drug industry meets nearly all domestic demand, eyes exports. ארכיווט פון דעם אריגינאל דעם 1טן אקטאבער 2015.
  15. Lakshmi, Aiswarya (‏10טן מערץ 2015). Bangladesh Mulls Investments in Shipbuilding. Marinelink.com. דערגרייכט דעם 17טן דעצעמבער 2015.
אַזיע-לענדער 
אוזבעקיסטאן · אזערביידזשאן · אינדאנעזיע · אינדיע · איראק · איראן · אָמאַן · אפגאניסטאן · ארמעניע · בהוטאן · באכריין · באנגלאדעש · ברוניי · גרוזיע · דרום קארעע · וויעטנאם · טאדזשיקיסטאן · טורקמעניסטאן · טיילאנד · טערקיי · יאפאן · יארדאניע · ישראל · כינע · לאַאָס · לבנון · מאלדיוון · מאלייזיע · מאנגאליי · מזרח טימאר · מיאנמאר · נעפאל · סאודי אראביע · סיריע · סינגאפור · סרי לאנקא · פאקיסטאן · פאראייניגטע אראבישע עמיראטן · פיליפינען · ציפערן · צפון קארעע · קאזאכסטאן · קאטאר · קאמבאדיע · קואווייט · קירגיזסטאן · רוסלאנד · תימן