איראקער קריג

נישט ענדערן!

דער אַרטיקל איז אין מיטן באַאַרבעטן. און עס קען זײַן קורץ, אומפארשטענדלעך אד"ג. ביטע ניט ענדערן דעם אַרטיקל כּל־זמן דער מוסטער איז דערבײַ.

דער מוסטער קען בלײַבן ביז אַ װאָך אָן דײַטיקע ענדערונגען.

די איראקער קריג איז א קאנפליקט וואס האט זיך אנגעהויבן ווען די פאראייניגטע שטאטן האבן אריינגעפירט זייערע טרופן צו אינוואדירן איראק אום 20סטן מערץ 2003.

דער הויפט ראציאנאל פארן איראקער קריג איז אנגעגעבן געווארן דורך פרעזידענט דזשארדזש דאבעליו בוש און בריטישער געוועזענער פרעמיער מיניסטער טאני בלעיר, אז איראק האט געהאלטן אינמיטן פראדוצירן און אנטוויקלן וואפן פון מאסן פארניטיגונג. די דאזיגע וואפן, האבן זיי געטענה'ט שאפט א סכנה פאר אמעריקע, אירע אליאירטע און אינטערעסן. נאך די אינוואזיע האט מען קיינמאל דאס נישט געטראפן און עס האט זיך ארויסגעשטעלט אלס פאלש.

אבער דאס האט נאך אלס נישט אפגעשטעלט די טרופן פון דארטן ווייטער בלייבן און זיך לאזן הרגענען אין די טויזנטער, צוליב די טענה אז מען דארף דארט אויסראטן די על קאידע טעראר גרופע צעלן.

מען האט הינגעריכטעט סאדאם כוסיין זייער פירער פאר זיינע אויסראטונג און פארניכטיגונג פון די מאסן קורדן און שיאטן וואס ער האט יארן לאנג אונטערדרוקט מיט בארבארישע מיטלן. איצט פרובירט מען מיט אלע כוחות צו ברענגן סטאביליטעט און דעמאקראטיע צו איראק. עס זענען שוין אפגעהאלטן געווארן דריי וואלן. אבער א ברודער קריג בוזשוועט נאך אין גרויסן מיט יעדן טאג וואס ווערן געהארגעט הונדערט ציוויליע איראקער און אמעריקאנע סאלדאטן וואס זענען צילן פון די טעראר גרופעס.

די ליבעראלע לינקע דעמאקראטן האבן קריטיקירט פרעזידענט בוש אז זיין גאנצע אינטערעסע אין איראק איז פשוט זיך רייך צו מאכן מיט די געבענטשטע אויל קוואלן וואס איראק איז נאטורליך די מערסטע אויל נאך סאודי אראביע, און די רעכטע קאנסערוועטיווען האבן אפגעשלאגן די טענה אז דאס קאסט צופיל געלט אז די אויל וועט צוריק צאלן די קאסטן פון אראפווארפן סאדאם כוסעין.

אידן ווי סענאטאר זשאסעף ליבערמאן האבן אויך גאר שטארק מיטגעשטימט מיט בוש און זענען נאכאלס מיט אים צוליב די סכנה פארן מיטל מזרח ראיאן וואס סאדאם האט מיט זיך פארגעשטעלט, עס זענען געווען קלאנגן אז סאדאם האט געצאלט צענדליגע טויזנטער דאלער פאר יעדן משפחה פון א טעראריסט וואס האט דורכגעפירט א באמבע אטאקע אויף ארץ ישראל. ביי די ערשטע גאלף וואו האט ער געשאסן סקאד מיסליס קיין ארץ ישראל.

עס האלטן זיך אויף איבער הונדערט טויזענט אמעריקאנער טרופן אין איראק דערווייל מיט איבער דרייסיג טויזענט אין באגדאד אליין'ס.

אין דער מלחמה איז אן ערך 3,000 אמעריקאנער אומגעקומען און 20,000 פארווונדיקט געווארן.

די איראקער קריג איז געווארן געפירט דורך א קאאליציע פון לענדער אין שפיץ פון אמעריקע.

די הויפט געשלעגן האבן זיך געצויגן דריי וואכן, וואס דאן איז אומגעווארפן געווארן סאדאם כוסעין'ס מאכט. ער אליין איז הערשט געכאפט געווארן און אומגעברענגט געווארן אום 2006.

מיטגלידער פון דער קאָאַליציע און זייער שטעלע ביי דער מלחמה

פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע: 140,000 סאלדאטן אין מערב, צענטער, און צפון איראק.
בריטאניע: 7,900 סאלדאטן אין דרום מזרח איראק, 3,500 נאך אין קואוועיט.
איטאליע: 2,700 סאלדאטן אין דרום צענטער עיראק.
פּוילן: 2,400, אין דרום צענטער איראק.
אוקראינע: 1,700, אין דרום צענטער איראק.
האלאנד: 1,400, אין דרום איראק.
שפּאַניע: 1,300.
טיילאנד: 880, פארלאזט די קאאליציע אום סעפטעמבער 2004.
רומעניע: 700, געדינט אינאיינעם מיט איטאליע אין דרום מזרח עיראק.
אויסטראליע: 250.
דרום קארעע: 600 אינדזשענירן און דאקטוירים.
יאפאן: 550, דרום איראק, במשימה הומניטרית לבנייה מחדש את התשתית באזור.
דענמאַרק: 496, אין דרום מזרח איראק.
בולגאריע : 485, תחת פיקוד פולני, אין דרום צענטראל איראק.
האָנדוראַסהאנדורעס: 368, תחת פיקוד שפאניע. פארלאזט די קאאליציע אינאיינעם מיט שפאניע.
על סאַלוואַדאָר על סאלאוואדאר: 360 , תחת פיקוד פולני, אין דרום צענטער איראק.
דאמיניקאנישע רעפובליק: 320, תחת פיקוד שפאניע, דרום צענטראל איראק. עזבה את הקואליציה עם עזיבת שפאניע.
אונגאַרן: 300, תחת פיקוד פולני, דרום צענטראל איראק.
ניקאראגוא: 230 חיילים אונטער שפאנישער קאמאנדע. שפעטער פארלאזט די קאאליציע.
סינגאפור: 191, צומצמו ל-33 בהמשך.
מאנגאליי: 180.
גרוזיע: 159.
אזערביידזשאן: 151.
נאָרוועגיע: 150, רוב האבן פארלאזט ווען זיי האבן געענדיגט זייער ציל 30 יוני 2004.
פארטוגאל: 128, תחת פיקוד איטלקי, דרום מזרח עיראק.
לעטלאַנד: 122, תחת פיקוד פולני, דרום צענטראל איראק.
ליטע: 105, תחת פיקוד פולני, דרום צענטראל איראק.
סלאוואקיי: 105, תחת פיקוד פולני, בדרום צענטראל איראק.
טשעכיי: 80, פארלאזט אנפאנג 2005.
אַלבאַניע: 70, תחת פיקוד אמריקאי, אין מאסול (צפון מערב עיראק).
ניו זילנד: 61 מיליטערישע אינדזשענירן
עסטלאַנד: 55 ספעציעלע קרעפטן.
פיליפינען: 51, תחת פיקוד פולני, דרום צענטראל איראק.
טאנגא: 45.
קזחסטן: 29.
מקדוניה: 28 ספעציעלע קרעפטן.
מאלדאווע: 24, אנפאנג קריג, אראפגענידערט צו 12 שפעטער.

קעגנערשאפט

עס איז געווען גרויס קעגנער-שאפט צום מלחמה.

דאס אומבראכן פון סאַדאַם כוסעין

אין נאוועמבער 5, 2006 נאָך אַ לאַנגע פּראָצעס, איז סאַדאַם כוסיין געווארען גע'משפט צו טויט פאַר מאָרד פון 128 מענטשן. אין דעצעמבער 25, 2006 האט די ריכטער אין דעם פּראָצעס אפגעווארפן א אַפּעלאט, און באשטימט אים צו הענגען ביז 30 טעג. כוסעין איז געווארן געהאנגען זעקס אַזייגער אין דער מאָרגן דעצעמבער 30, 2006 אין דער עלטער פון 69.

פונדרויסנדיקע לינקס

פּרויעקט: די מלחמה אין איראַק, אָפּעראַציע ענדורינג פרייהייט (ארכיווירט 19.04.2017 ביי דער Wayback Machine), ספּעציעלע אויסגאבע אויף דער וועבזייַטל CNN
פארלוסטפון די קאָאַליציע אין די איראַק מלחמה, CNN
יצחק בן-חורין, וושינגטון, "אתם תשלמו את מחיר הכישלון בעיראק", ביי ynet‏, 8 ביוני 2007 (אויף העברעיש)