אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "זשאן-זשאק רוסא"

‪פֿריִערדיקע אונטערשײד →‬קומענדיקע אונטערשײד ←

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט

אין ליניע

רעוויזיע ביי 15:46, 16 דעצעמבער 2014

זשאַן-זשאַק רוסא (פראַנצויזיש: Jean-Jacques Rousseau;‏ 28סטן יוני 1712 – 2טן יולי 1778) איז געווען א גענפֿער פילאסאף, שרייבער און קאמפאזיטאר אין דעם 18טן יארהונדערט. זיין פאליטישע פילאסאפיע האט באאיינפלוסט די פראנצויזישע רעוואלוציע.

רוסא האט געהאלטן אז מוסר און מידות לערנט מען פון רעליגיע. דערפאר קען אן אטעיסט נישט זיין קיין גוטער בירגער.

לעבנסגעשיכטע

רוסא איז געבוירן געווארן אין גענף, דעמאלסט אן אומאפהענגיק רעפובליק, אין 1712, צו זיין פאטער אייזיק, א זייגער־מאכער, און זיין מוטער, סוזאן בערנאר, די טאכטער פון א קאלוויניסטישן פריידיקער. זי איז געשטארבן ניין טעג נאך זיין געבורט.

אין 1742 האט זיך רוסא געצויגן קיין פאריז. פון 1743 ביז 1744 איז ער געווען דער סעקרעטאר פונעם פראנצויזישן אמבאסאדאר אין ווענעציע. ווען ער צוריקגעקומען אין פאריז האט רוסא זיך באפריינדעט מיט דעני דידערא, און ער האט אנגעהויבן שרייבן ארטיקלען פאר דידעראס גרויסע ענציקלאפעדיע.

מיין וידוי פון רוסא (יידיש).

זען • רעדן • ענדערן

פילאסאפיע

געביטן

אנטאלאגיע • טעאלאגיע • לאגיק • מעטא-עטיק • מעטאפיזיק • מעטאפילאסאפיע • עסטעטיק • עטיק • עפיסטעמאלאגיע • פאליטישע פילאסאפיע • פילאסאפיע פון היסטאריע • פילאסאפיע פון בילדונג • פילאסאפיע פון וויסנשאפט • פילאסאפיע פון מאטעמאטיק • פילאסאפיע פון שפראך

שטראמען/שולעס

טאאיזם • האסכולה הפיתגוראית • האסכולה האלאטית • אטאמיסטישע שולע • מוהיזם • לעגאליזם • נאטוראליזם • האסכולה הפריפטטית • האסכולה הסטואית • האסכולה הצינית • נעאפלאטוניזם• האסכולה האפיקוראית • קאנפוציאניזם • סכולסטיקה • ראציאנאליזם • עמפיריציזם • עקזיסטענציאליזם • נעא-קאנפוציאניזם • פענאמענאלאגיע • אנאליטישע פילאסאפיע • פראגמאטיזם • פאסטמאדערניזם • בודהיסטישע פילאסאפיע • הינדואיסטישע פילאסאפיע • דזשייניזם • פילאסאפיע יהודית

פראמינענטע מענטשן
פילאסאפן פון דער אוראלטער תקופה	לאא צי • קאנפוציוס • טאלעס • פיטאגאראס • העראקליטוס • מו דזה • בודהא • פארמענידעס • פראטאגאראס • דעמאקריטוס • סאקראטעס • פלאטאן • אריסטא • זענאן פון קיטיון • טימאן פון פליוס • פירון מאליס • פלוטינוס • שון דזה • קונדה-קונדה
פילאסאפן פונעם מיטל אלטער	אויגוסטינוס • דזשאן דנס סקוטוס • אוויצענא • ג'ו שי • רמב"ם • טאמאס פון אקווינא • וויליאם פון אקאם • ניקאלא מאקיאוועלי • טאמאס האבס • פראנסיס בייקאן
מאדערנע פילאסאפן	רענע דעקארט • ברוך שפינאזא • גאטפריד לייבניץ • דזשאן לאק • דזשארדזש בארקלי • דייוויד היום • זשאן-זשאק רוסא • אימאנועל קאנט • דזשערעמי בענטאם • געארג העגל • דזשאן סטיוארט מיל • ארטור שאפנהאוער • סרן קירקגור • קארל מארקס • פרידריך ניצשע
היינטיקע פילאסאפן	גאטלאב פרעגע • דזשאן דיואי • עדמונד הוסרל • מארטין היידעגער • בערטראנד ראסל • רודאלף קרנפ • לודוויג וויטגנשטיין • קארל המפל • זשאן-פאל סארטרע • ווילארד וואן אורמאן קוויין • דזשאן רולס • יורגן האברמאס • מישל פוקו

טערמינען

גרונטלעכע טערמינען

אורזאכלעכקייט • אינסוף • אמת און שקר • אפאסטעריארי • אפריארי • דיאלעקטיק • הנחה • זמן • חומר ורוח • חוק הזהות • גוט און שלעכטס • ישות • כשל לוגי • לוגוס • מהות • רעאליטעט • ערך • פאראדאקס • צדק • תכונה

טעאריעס/תפיסות

אוטיליטאריזם • אוניווערסאליזם • אימננטיות • אמנה חברתית • בחירה חופשית • בעיית הראוי-מצוי • הבעיה הפסיכופיזית • דעאנטאלאגיע • דואליזם • העדאניזם • האליזם • היסטאריציזם • השכל הפועל • טיעון השפה הפרטית • כשל נטורליסטי • לאגיציזם • מאטעריאליזם • מאניזם • מונאדה • מעכאניזם • מעטאפיזישער נאטוראליזם • ניהיליזם • נאמינאליזם • סוביעקטיוויזם • סאליפסיזם • ספקנות • על-אדם • עשרת הכבלים • פאזיטיוויזם • פטליזם • פאנטעאיזם • הפרא האציל • הצו הקטגורי • הקוגיטו • רעדוקציאניזם • רעלאטיוויזם • תערו של אוקאם

פילאסאפיע פארטאל

ווייטערפירן מוסטער:רא

@@ שורה 8: / שורה 8: @@
 אין 1742 האט זיך רוסא געצויגן קיין [[פאריז]]. פון 1743 ביז 1744 איז ער געווען דער סעקרעטאר פונעם פראנצויזישן אמבאסאדאר אין [[ווענעציע]]. ווען ער צוריקגעקומען אין פאריז האט רוסא זיך באפריינדעט מיט [[דעני דידערא]], און ער האט אנגעהויבן שרייבן ארטיקלען פאר דידעראס גרויסע ענציקלאפעדיע.
+*[https://archive.org/details/nybc212176 מיין וידוי] פון רוסא (יידיש).
 {{פילאסאפיע|פראמינענטע מענטשן}}