יפו

יפו (לופט פאָטאָ)

יפו סלאָפּ פארק (2009)

מעל מיל

די לייַכטטורעם אין יפו

ווייזט דעם פלוי מאַרק

יפו איז אן אלטע פארט שטאָט דרום פון היינטיגן תל אביב. זי איז פון די עלטסטע פארט שטעט אין דער וועלט. היינט איז זי א טייל פון דער תל אביב מוניציפאליטעט.

ביז דעם צווייטן וועלט קריג איז יפו געווען אן אראבישע שטאט, וואס די אצ"ל האט איינגענומען, די צפון טייל דערפון אין אפריל 1948, און די הגנה די איבריגע טיילן פון דער שטאט, און די אראבער האבן מערסטנטייל פארלאזט די שטאט, דורכן ים קיין עזה.

דורכאויס דער מלחמה און פריער, האבן די איינוווינערס אין יפו אסאך פראבלעמען געמאכט פאר די יידן אין יפו און תל אביב. ביי די פאגראמען זענען יידן אומגעקומען, אראבישע צילשיסער פלעגן שיסן אויף יידישע פארבייגייער, אין דער דערנעבנדיקער תל אביב.

אין יאר 1951 האט די ישראל רעגירונג, באשטעטיקט די פאראייניגונג, פון תל אביב-יפו, פאר איין שטאט. די שטאט תל אביב איז פריער געווען א פראווינצער שטאט פון יפו, און יעצט איז יפו, א געגענט אין תל אביב.

אין די לעצטע פאר יאר, גיט די תל-אביבער שטאטראט אויס אסאך געלט, אויף אויפצוהאלטן היסטארישע ערטער אין יפו, נאכדעם וואס יארן לאנג האט מען עס פארנאכלעסיקט, און געבויט דארט אויף אלטע פלעצער, געביידעס, וואס נעמען אוועק פונעם היסטארישן ווערט פונעם געגנט.

יפו געפונט זיך אין צענטער פון ישראל, און א היסטארישער פארט, וואס האט געברענגט דערצו, אז די אלע שטעט אין דער געגנט פון גוש דן, זאלן דארט אויפגעשטעלט ווערן, ווי תל אביב, רמת גן, פתח תקוה, בני ברק, חולון, בת ים, און נאך אסאך.

געשיכטע

יפו אַנטיקוויטיעס מוזיי אין די אלטע בלייבט זענען אנטפלעקט אין יפו: די בלייבט פון אַ גליטשיק בערגל יפו אַרום די היקסאָס צייַט, 18 יארהונדערט פאר דער ציווילער רעכענונג. דאס פעלד וואָס איז איצט אין די "גאַרדאַן גייט ראַמסעס" ייִשובֿ בלייבט זענען אנטפלעקט אין די שפּעט 17 יאָרהונדערט בק און דער ערשטער העלפט פון די 16 יאָרהונדערט בק. לייט בראנדז עפאכע (צווייט העלפט פון די 16 יאָרהונדערט בק און 15 יאָרהונדערט בק בלייבט פון ציגל בנינים אויף שטיין יסודות.

יפו איז געווען ערשט דערמאנט אין פסוק אין פיז פון 1470 בק מצרי, וואס באָוס פון זייַן קאַנגקוועסט דורך ינערפיראַנס טהוטמאָסע ווו, וואס געניצט אַ טראָדזשאַן פערד פאָקוס-באַהאַלט דעם אַרמד מלחמה אין קערב, און געבן געשאַנק קערב צו דער גענעראל פון דער שטאָט. א דיטיילד באַשרייַבונג פון דעם מלחמה איז געבראכט פּאַפּירוס כייראָוגליפיק שרייבן בריטיש מוזיי אין לאָנדאָן. די אַמאַרנאַ אותיות צו געדענקען יפו, פאַראַאָניק נאָמען ק-ף און. מצרים רולד דורך יפו און דורך ים ביז דער 12טה יאָרהונדערט בק. מצרי בייַזייַן אין ישראל און רעהאָבאָאַם פארבליבן בעשאַס די 10 יאָרהונדערט בק און דורך דעם בלייבט לייגן צו דער מצרי בייַזייַן האַשאַביאַה לאַסטיד ביז די 8 יאָרהונדערט בסע.

געאגראפיע

אלט יפו איז געבויט אויף אַ פעלדז הויך, אַ האַלב-אינדזל אַז ארלנגיין דער ים פארפאסט פון ליימסטאָון בערגל. בערגל איז טייל פון דער מערב באַרגרוקן, איינער פון די דרייַ ינטערסעקטינג רידזשאַז צוזאמען די בארטן פלוין פון ישראל. אַנדראָמעדאַ שטיין און שטיינער אַרום עס זענען אויך טייל פון דעם באַרגרוקן, נאָד פון דער ים. באַרגרוקן אויף דעם ברעג יקספּאָוזד צו אָקעאַן כוואליעס און איז דערפֿאַר אדורכגעגאנגען אַ פּראָצעס פון אַברייזשאַן און אַברייזשאַן טאַבלעס בעדראַק יקספּאָוזד אין די פאָרעם פון גרויס אָקעאַן כוואליעס באָרדז שפּילן זיי. צפון ים מאַפּט די לוחות קענען ווערן געזען פון ברעג נאָך זיי זענען טריינד פֿאַר ביידינג.

וועבלינקען

• יפו 3D דרייַ-דימענשאַנאַל בילדער פון יפו אויף די "דריט אויסמעסטונג" (אויף העברעיש)
• אויף יפו פּלאַץ מט"ח (אויף העברעיש)

וויקימעדיע קאמאנס האט מעדיע שייך צו: יפו

שטעט אין ישראל