קאלציום

קאַלציום איז דער כעמישער עלעמענט פון דער משפּחה פון אַלקאַלי-ערד מעטאַלן, מיט סימבאל Ca און אטאם נומער 20.

אלס א גרופּע צוויי מעטאל ווי בעריליום און מאַגנעזיום זענען עס פאראן נאר צוויי עלעקטראנען אין זיין אויסערן עלעקטראן שאל ארביטאל וואס איז אין דעם דאזיגן פאל "4s²" אלס די עלעקטראנען-קאנפיגוראציע. כדי צו שאפן אן ענערגעטיש שטאבילן צושטאנד, וועט קאלציום גרינג פארלירן די "4s²" עלעקטראנען אין א סאך כעמישע רעאקציעס.

אייגנשאפטן

קאלציום איז א ווייכער אלקאלי־ערד מעטאל און זיין קאליר איז גרוי. קאלציום פלאקערט אין א געל־רויטן פֿלאם. ווען קאלציום איז אפן אין דער לופט ווערט ער ארומגעהילט אין Ca₃N₂. קאלציום רעאגירט מיט וואסער אויסשיילנדיג וואסערשטאף און שאפט קאלציום הידראקסיד (אפגעלאשענער ליים) ( ₂(Ca(OH).

באניצן

א סאך קאלציום זאלצן זענען גוט באקאנטע מאטעריאלן וואס מען ניצט אינעם טאג־טעגלעכן לעבן: קרייד (פאר מארקירן), גיפס (פארשוועבלטער קאלציום), קאלכשטיין (קאלציום קארבאנאט) און (נישט־געלעשטער) קאלך (קאלציום אקסיד).

קאלציום פארבינדונגען

קאלציום-קארבאנאט (CaCO₃) ווערט געניצט אין פאבריצירן צעמענט און ליים, קאלך פאר לאנדווירטשאפט, קאלכשטיין (געניצט אין דער שטאל אינדוסטריע). אויך האט ער כעמישע און אפטישע באניצן אין ציינפאסטע, למשל.
קאלציום-הידראקסיט צעפירונג (Ca(OH)₂) (אויך באוואוסט ווי קאלכוואסער) ניצט מען אפצושפירן קארבאן דיאקסיד ווען ער ווערט געבלעזעלט דורך א צעפירונג; ער ווערט מוטנע וואו ס'איז פאראן CO₂.
קאלציום-ארסענאט (Ca₃(AsO₄)₂) ווערט געניצט אין אינסעקטיצידן.
קאלציום-קארביד (CaC₂) ניצט מען צו מאכן אצעטילען גאז (וואס ווערט געניצט אין אצעטילען ברענערס פאר שווייסן און אין דער פאבריקאציע פון פלאסטיקן).
קאלציום-קלאריד (CaCl₂) ניצט מען אוועקצונעמען אייז און שטויב פון גאסן, אין מישן בעטאן, אין פושקעס פון פאמידארן, און אין אויטאמאביל רייפן.