ערנעסט ראדערפארד
 | |
| געבורט |
30 אויגוסט 1871 ניו זילאנד  |
|---|---|
| טויט |
19 אקטאבער 1937 (אלט 66) קעמברידזש, פאראייניגטע קעניגרייך |
| פעלדער |
פיזיק, קערנפיזיק, כעמיע, ראדיאאקטיוויטעט |
| וואוינארט |
ניו זילאנד |
| קבורה ארט |
וועסטמינסטער אבי |
  | |
ערנעסט ראַדערפֿארד, ערשטער באַראן ראַדערפֿארד פֿון נעלסאן, ענגליש: Ernest Rutherford, 1st Baron Rutherford of Nelson[1] (30סטן אויגוסט 1871 – 19טן אקטאבער 1937) איז געווען א ניי־זילאנד געבוירענער פיזיקער און כעמיקער וואס איז געווארן באוואוסט וי דער פאטער פון קערנפיזיק.[2] ער ווערט פאררעכנט דער גרעסטער עקספערימענטאליסט זייט מייקל פאראדיי (1791–1867).[2]
אין זיין אנהייב ארבעט האט ער אנטפלעקט דעם באגריף פון ראדיאאקטיוון האלב-לעבן, באוויזן אז ראדיאאקטיוויטעט איז פארבונדן מיט דער פארוואנדלונג פון איין כעמישן עלעמענט אין א צווייטן, און האט אויך אונטער געשיידט צווישן, און געגעבן א נאמען צו, אלפא און בעטא שטראלונג.[3] די דאזיקע ארבעט האט ער געטון ביי מאקגיל אוניווערסיטעט אין קאנאדע. זי איז דער יסוד פונעם נאבעל פריז פאר כעמיע מיט ער איז געווארן באלוינט אין 1908 "פאר זיינע אויספארשן אין דעם צעפאל פון די עלעמענטן, און די כעמיע פון ראדיאאקטיווע סובסטאנצן".[4]
וועבלינקען
[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]
רעפערענצן
[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]- ↑ מוסטער:Cite doi
- ↑ a b Ernest Rutherford: British-New Zealand physicist. Encyclopædia Britannica.
- ↑ The Discovery of Radioactivity.
- ↑ ערנעסט ראַדערפֿארד – ביאגראפיע. NobelPrize.org. דערגרייכט דעם 21סטן פעברואר 2013.
| נאבעל פרעמיע פאר כעמיע געווינער | ||
|---|---|---|
| 1901–1925 | וואן 'ט האף (1901) • פישער (1902) • ארהעניוס (1903) • ראמזיי (1904) • פאן באייער (1905) • מואסאן (1906) • בוכנער (1907) • ראדערפארד (1908) • אסטוואלד (1909) • וואלאך (1910) • קירי (1911) • גריניאר, סטבטטיע (1912) • ווערנער (1913) • ריטשארדס (1914) • ווילשטעטער (1915) • נישט באלוינט (1916–1917) • האבער (1918) • נישט באלוינט (1919) • נערנסט (1920) • סאדי (1921) • אסטאן (1922) • פרעגל (1923) • נישט באלוינט (1924) • זשיגמאנדי (1925) | |
| 1926–1950 | סוודברג (1926) • וילנד (1927) • וינדאוס (1928) • הרדן, פון אוילר-שלפין (1929) • פישר (1930) • בוש, ברגיוס (1931) • לאנגמיור (1932) • נישט באלוינט (1933) • יורי (1934) • פרדריק ז'וליו-קירי, אירן ז'וליו-קירי (1935) • דביי (1936) • הוורת', קארר (1937) • קון (1938) • בוטנאנדט, רוז'יצ'קה (1939) • נישט געטיילט (1940–1942) • דה הווסי (1943) • האן (1944) • וירטאנן (1945) • סאמנר, נורתרופ, סטנלי (1946) • רובינסון (1947) • טיסליוס (1948) • גיאקו (1949) • דילס, אלדר (1950) | |
| 1951–1975 | מקמילן, סיבורג (1951) • מרטין, סינג (1952) • שטאודינגר (1953) • פאלינג (1954) • ויגנו (1955) • הינשלווד, סמיונוב (1956) • טוד (1957) • סנגר (1958) • היירובסקי (1959) • ליבי (1960) • קלווין (1961) • פרוץ, קנדרו (1962) • ציגלר, נטה (1963) • האדזשקין (1964) • וודוורד (1965) • מוליקן (1966) • אייגן, נוריש, פורטר (1967) • אונסאגר (1968) • ברטון, האסל (1969) • ללויר (1970) • הרצברג (1971) • אנפינסן, מור, סטיין (1972) • פישר, וילקינסון (1973) • פלורי (1974) • קורנפורת', פרלוג (1975) | |
| 1976–2000 | ליפסקומב (1976) • פריגוז'ין (1977) • מיטשל (1978) • בראון, ויטיג (1979) • ברג, גילברט, סנגר (1980) • פוקוי, הופמן (1981) • קלוג (1982) • טאובה (1983) • מריפילד (1984) • האופטמן, קרל (1985) • הרשבאך, לי, פולני (1986) • קראם, להן, פדרסן (1987) • דייזנהופר, הובר, מישל (1988) • אלטמן, סץ' (1989) • קורי (1990) • ארנסט (1991) • מרקוס (1992) • מוליס, סמית' (1993) • אולה (1994) • קרוצן, מולינה, רוולנד (1995) • סמליי, קורל, קרוטו (1996) • בויר, ווקר (1997) • קון, פופל (1998) • זוויל (1999) • היגר, מקדיארמיד, שירקאווה (2000) | |
| 2001 און ווייטער | נולס, נויורי (2001) • וורטריך, פן, טנקה (2002) • אגרה, מק'קינון (2003) • טשעכאנאווער, הערשקא, רויז (2004) • שאובין, גרבס, שרוק (2005) • קורנברג (2006) • ערטל (2007) • שימאמוראַ, צ'לפי, טסיין (2008) • יאנאט, רמאקרישנן, סטייץ (2009) • הק, נגישי, סוזוקי (2010) • שעכטמאן (2011) • לעפקאוויטש, קובילקה (2012) • ווארשל, קארפלוס, לויט (2013) • בציג, העל, מורנר (2014) • לינדאהל / מאדריך / סאנקאר (2015) • סאוואזש / סטאדארט / פערינגא (2016) • דובאשע / פֿראנק / הענדערסאן (2017) • ארנאלד / ווינטער / סמיט (2018) | |
 | דער ביאָגראַפישער אַרטיקל איז אַ שטומף. דאָס הייסט עס פעלן אין אים גרונטלעכע אינפאָרמאַציע איבערן פאַרשטאַנד פון דער טעמע. ביטע העלפט דאָס פאַרברייטערן. |