יעקב עטלינגער
|
דער אַרטיקל איז אַ יתום, ווייל ווייניק אָדער קיין אַרטיקלען פאַרבינדן צו אים. זייט אַזוי גוט שאַפט לינקען צו דעם בלאַט פון אַרטיקלען וואָס האָבן אַ שייכות; ס׳איז פאַראַן פאָרשלאָגן. |
 | |
| געבורט |
17 מערץ 1798 כ"ט אדר תקנ"ח קארלסרוע, דייטשלאנד  |
|---|---|
| טויט |
7 דעצעמבער 1871 (אלט 73) כ"ה כסלו תרל"ב אלטאנע, דייטשלאנד |
| מדינה |
דייטשלאנד |
| באלאנג |
ארטאדאקסישע יידנטום |
  | |
הרב רבי יעקב יאקבֿ (יוקב[1]) עטלינגער (כ"ט אדר תקנ"ח, 17טן מערץ 1798 – כ"ה כסלו תרל"ב, 7טן דעצעמבער 1871) איז געווען א רב און א פוסק, און איינער פון די פֿירער פון ארטאדאקסישן יידנטום אין דייטשלאנד. ער האט פֿאַרפֿאַסט די ספרים "ערוך לנר" אויף ש״ס (תלמוד בבלי), "ביכורי יעקב" אויף הלכות סוכה, שו"ת "בנין ציון", און, מנחת עני.
ביאגראפֿיע
ער איז געבוירן געווארן אין קארלסרוע צו רב אהרן און מוטער רעכל רחל, רב פון א שול און זיין ערשטער רבי. אין זיין יוגנט האט ער געלערנט תורה ביי זיין פֿאָטער, דערנאך האט ער געלערנט ביים שטאטס־רב, רבי אשר (זון פונעם ״שאגת אריה״). אלס בחור איז ער געגאנגען לערנען אין דער ישיבה פון רבי אברהם בינג, אב בית דין פון ווירצבורג אין בייערן. ער האט געהייראט בת שבע, טאכטער פון ר' מאיר פון ווירצבורג.[2] דריי יאָר האט ער געלערנט בחברותא מיט רבי אליעזר בערגמאן. אויך האט ער געלערנט בחברותא מיט חכם יצחק בערנייס (שפעטער געווארן האמבורגער רב).
משפחה
ער האט חתונה געהאט מיט חנה גינענדל, טאכטער פונעם גביר ר' טוראך קויפמאן (בזיווג ראשון). צום זיווג שני האט ער חתונה געהאט מיט בת שבע טאכטער פון ר' ברוך מאיר. זיינע קינדער זענען געווען:
- הרב אברהם עטלינגער
- הרב אהרן ברוך עטלינגער
- הרב בן ציון עטלינגער[3]
- רעלכע, ווייב פון הרב ד"ר משולם זלמן הכהן
- שרה, ווייב פון הרב ד"ר משה לייב הלוי באמבערגער, רב פון באד-קיסינגען, זון פון רבי יצחק דוב באמבערגער, ווירצבורגער רב
- העלנא, ווייב פון הרב ד"ר ישראל מאיר פריימאן רב פון פילענע
- מלכה, ווייב פון הרב הדרשן ד"ר יוסף איזאקסאן, רב פון ראטערדאם
- רעכל, ווייב פון איר שוועסטער־קינד הרב מאיר עטלינגער
- גיטל גוטא, ווייב פון הרב ד"ר מרדכי מארקוס הלוי הורוויץ, רב פון פראנקפורט, מחבר שו"ת מטה לוי, אבני זיכרון ורבני פרנקפורט.
- עלא, ווייב פון הרב ג' לעפי.
מציבה
נוסח מציבת רבי יעקב עטלינגר ונשותיו
פה נטמן אדונינו מורינו ורבינו הרב מוהר"ר יעקב יוקל בהרב המופלא והמופלג מוהר"ר אהרן זכרו לברכה עטטלינגער אב"ד ור"מ פה ק"ק אלטונה והמדינה בעל המחבר ספרי בכורי יעקב ותוספת בכורים על הלכות סוכה ולולב, עטור בכורים הוא ערוך לנר על סוכה, ערוך לנר על יבמות מכות כריתות ונדה, בנין ציון שאלות ותשובות, מנחת עני על התורה, ועוד השאיר אחריו ברכה בכתב יד, והיו כל ימי שבתו על כס ההוראה פה בקהלתנו ששה ושלושים (36) שנה עד אשר עלתה רוחו לשמים אור ליום ערב שבת קודש א' דחנוכה תרל"ב תנצב"ה.
נוסח מצבת נשותיו
נוסח מצבת אשתו הראשונה געננדל חנה
גנ פרחים נדמה חייה/ עני ודל תמכו ידיה/ דלו מעלה פרי מעשיה/ עט ברזל יחוק שבחיה/ ליוצרה עבדה בכל (שנותיה) שעותיה/ נגע בה בחצי ימיה/ נקראה דרכה לאור בצדקותיה; הרבנית מרת גנענדל בת פו"מ כ"ה קויפמאן טורלאך אשת הרב אב"ד, נפטרה ליל [יום ראשון] ונקברה ביום ט"ז טבת תר"ג לפ"ק.
נוסח מצבת אשתו השניה שבע בת שבע
הרבנית הצנועה והחסודה מנשים באוהל תבורך מרת שבע אשת הרב הגאון מו"ה יעקב יוקב עטטלינגער ז"ל אב"ד דקהילתנו נפטרת יום א' ו' תשרי תרמ"ד לפ"ק שמך בכל עת חלדך בחיים/ כשמן תורק עד אשר עלית לשמים; כפך פרשת לעני ולאביון עזר היית/ מרי נפש שמחת ומעל פנים דמעה מחית; אשרך! חבלך נפלו בנעימים/ שם בגן עדן חלקך עם תמימים; תנצב"ה.
כתב מינוי נשיאות ארץ ישראל מטעם רבני וחכמי הספרדים והאשכנזים
בְּעֶזְרַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ. מִי יִתֵּן מִצִּיּוֹן תֵּשׁוּעַת יִשְׂרָאֵל. אָדָם אֶחָד מֵרִיבּוֹא מָצָאנוּ, וְגַם אִשָּׁה בְּכָל אֵלֶּה מָצָאנוּ. אָמַר הַמֶּלֶךְ הֶחָכָם עָלָיו הַשָּׁלוֹם, נוֹצֶר תְּאֵינָה יֹאכַל פִּרְיָהּ,[4] וְרַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לַבְּרָכָה אָמְרוּ, הָאַי מַאָן דֵלָבַשׁ מַדַּה כוּ'.[5] הִנְנוּ מַקְנִים אַרְבַּע אַמּוֹת קַרְקַע מֵאֲחוּזַּת כּוֹלְלוֹת עִיר הַקּוֹדֶשׁ לְמַעֲלַת הָרַב הָאַי גָּאוֹן יַעֲקֹב תִּפְאֶרֶת יִשְׂרָאֵל כְּבוֹד מוהר"ר יַעֲקֹב עֶטְטלִינגֵער נֶרוֹ יָאִיר, בֶּהִקַנֶא נשו"ק[6] וֵאָגֵדַן אֲנַחְנוּ מְמַנִּים אוֹתוֹ גַּבַּאי וְגִזְבָּר וֵאַמָרכֹּל כּוֹלֵל אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל וְהִנְנוּ קוֹרְאִים אוֹתוֹ נָקוּב בְּשֵׁם נָשִׂיא אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל וּבְיָדוֹ אֲנָךְ לְפַקֵּח וּלְהַשְׁגִּיחַ בְּכָל עִנְיְנֵי אֶרֶץ הַקּוֹדֶשׁ וְכוּ'. וְעַל דְּבַר אֱמֶת וְצֶדֶק חָתַמְנוּ שְׁמוֹתֵינוּ פֶּה עִיר הַקּוֹדֶשׁ יְרוּשָׁלַיִם תובב"א בְּשִׁלְהֵי חוֹדֶשׁ רַחֲמִים שְׁנַתֹ, חוֹכְמַתּ אַדַם תַּאִי"ר פָּנָיו[7], לפ"ק, וְהַכֹּל שָׁרִיר וּבָרוּר וֶאֱמֶת וְיַצִּיב וְנָכוֹן וְקַיָּם.
- דָא גּוּשְׁפַּנְקָא דֵשָׁדַר מַלֵכָּא דְק[וּ]שֵׁטָא יר"ה לִי לִשְׁמִי רִאשׁוֹן לְצִיּוֹן; יִצְחַק קוֹבוֹ ס"ט (חוֹתָם).
- זֶה שְׁמִי; רַחֲמִים שְׁלֹמֹה קַלֶנִי ס"ט.
- זֶה שְׁמִי; מָרְדְּכַי אֶלִיפַז סוּסִין ס"ט.
- זֶה שְׁמִי; מָרְדְּכַי בִּנְיָמִין נָבוֹן ס"ט (חוֹתָם כּוֹלְלוֹת עיה"ק יְרוּשָׁלַיִם תובב"א)[8]
כּוֹלְלוֹת הָאַשְׁכְּנַזִּים
- הַקָּטָן אֶלִיעֵזֶר בֵּן לַאֲבִי אֲדוֹנִי מוֹרִי הָרַב יוֹסֵף בִּנְיָמִין בֵּעֶרגמַאַן זִיכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לְחַיֵּי הָעוֹלָם הַבָּא שַׁדַר דְעִיר הַקֹּדֶשׁ תובב"א.
- נְאוּם נַחְמָן נָתַן קוֹרוֹנַל מֵאַמְשְׂטֶרְדָּם.
- מוֹטֶל בְּדַמֶּשֶׂק אר"ש יִצְחָק מִפְּרָאַג.
- חוֹתָם כּוֹלֵל עַדַת יְשׁוּרוּן יְלִידֵי דַּיטְשְׁלַנְד הי"ו בְּעִיר הַקוֹדֶש יְרוּשְׁלֶם תובב"א.
וועבלינקען
רעפֿערענצן
 | דער ביאגראפישער ארטיקל וועגן א רב איז א שטומף. דאס הייסט עס פעלן אין אים גרונטלעכע אינפארמאציע איבערן פארשטאנד פון דער טעמע. ביטע העלפֿט דאס פֿארברייטערן. |