יעקב עטלינגער
|
דער אַרטיקל איז אַ יתום, ווייל ווייניק אָדער קיין אַרטיקלען פאַרבינדן צו אים. זייט אַזוי גוט שאַפט לינקען צו דעם בלאַט פון אַרטיקלען וואָס האָבן אַ שייכות; ס׳איז פאַראַן פאָרשלאָגן. |
 | |
| געבורט |
17 מערץ 1798 כ"ט אדר תקנ"ח קארלסרוע, דייטשלאנד  |
|---|---|
| טויט |
7 דעצעמבער 1871 (אלט 73) כ"ה כסלו תרל"ב אלטאנע, דייטשלאנד |
| באלאנג |
ארטאדאקסישע יידנטום |
  | |
הרב רבי יעקב יאקבֿ (יוקב[1]) עטלינגער (כ"ט אדר תקנ"ח, 17טן מערץ 1798 – כ"ה כסלו תרל"ב, 7טן דעצעמבער 1871) איז געווען א רב און א פוסק, און איינער פון די פֿירער פון ארטאדאקסישן יידנטום אין דייטשלאנד. ער האט פֿאַרפֿאַסט די ספרים "ערוך לנר" אויף ש״ס (תלמוד בבלי), "ביכורי יעקב" אויף הלכות סוכה, שו"ת "בנין ציון", און, מנחת עני.
ביאגראפֿיע
ער איז געבוירן געווארן אין קארלסרוע צו רב אהרן און מוטער רעכל רחל, רב פון א שול און זיין ערשטער רבי. אין זיין יוגנט האט ער געלערנט תורה ביי זיין פֿאָטער, דערנאך האט ער געלערנט ביים שטאטס־רב, רבי אשר (זון פונעם ״שאגת אריה״). אלס בחור איז ער געגאנגען לערנען אין דער ישיבה פון רבי אברהם בינג, אב בית דין פון ווירצבורג אין בייערן. ער האט געהייראט בת שבע, טאכטער פון ר' מאיר פון ווירצבורג.[2] דריי יאָר האט ער געלערנט בחברותא מיט רבי אליעזר בערגמאן. אויך האט ער געלערנט בחברותא מיט חכם יצחק בערנייס (שפעטער געווארן האמבורגער רב).
חיים אישיים ומשפחה
ער האט חתונה געהאט מיט חנה גינענדל, טאכטער פונעם גביר ר' קויפמאן (משולם) טורלאך (בזיווג ראשון). צום זיווג שני האט ער חתונה געהאט מיט בת שבע טאכטער פון ר' ברוך מאיר. זיינע קינדער זענען געווען:
- הרב אברהם עטלינגער
- הרב אהרן ברוך עטלינגער
- הרב בן ציון עטלינגער[3]
- רעלכע, ווייב פון הרב ד"ר משולם זלמן הכהן
- שרה, ווייב פון הרב ד"ר משה לייב הלוי באמבערגער, רב פון באד-קיסינגען, זון פון רבי יצחק דוב באמבערגער, ווירצבורגער רב
- העלנא, ווייב פון הרב ד"ר ישראל מאיר פריימאן רב פון פילענע
- מלכה, ווייב פון הרב הדרשן ד"ר יוסף איזאקסאן, רב פון ראטערדאם
- רעכל, ווייב פון איר שוועסטער־קינד הרב מאיר עטלינגער
- גיטל גוטא, ווייב פון הרב ד"ר מרדכי מארקוס הלוי הורוויץ, רב פון פראנקפורט, מחבר שו"ת מטה לוי, אבני זיכרון ורבני פרנקפורט.
- עלא, ווייב פון הרב ג' לעפי.
מציבה
נוסח מציבת רבי יעקב עטלינגר
פֹּה נִטְמָן! אַדוֹנֵינוּ מוֹרֵינוּ וּרַבֵּינוּ הָרַב מוהר"ר יַעֲקֹב יוֹקֵל בְּהַרַב הַמֻּפְלָא וְהַמֻּפְלָג מוהר"ר אַהֲרֹן זִכְרוֹ לִבְרָכָה עְטטלִלינגֶר אב"ד ור"מ פֹּה ק"ק אַלְטוּנַה וְהַמְּדִינָה בַּעַל הַמְּחַבֵּר סִפְרֵי בְּכוֹרֵי יַעֲקֹב וְתוֹסֶפֶת בִּיכּוּרִים - עַל הִלְכוֹתּ סֻוּכָּה וְלוּלָב, עִיטוּר בִּכּוֹּרִים הוּא עַרוּך לַנֵּר - עַל סֻכָּה, עַרוּך לַנֵּר - עַל יְבַמוֹתּ מַכּוֹת כְּרִיתּוּתּ וְנִדַה, בִּנְיַן צִיּוֹן - שְׁאֵלוֹת וּתְשׁוּבוֹת, מִנְּחַתּ עֲנִי - עַל הַתּוֹרָה, וְעוֹד הִשְׁאִיר אַחֲרָיו בְּרָכָה בִּכְתַב יָד, וְהָיוּ כָּל יְמֵי שִּׁבְתּוֹּ עַל כֵּס הַהוֹרָאָה פֹּה בְּקְהִלַתֵּנוּ שִׁישַּׁה וּשְׁלוֹשִׁים (36) שָׁנָה, עַד אֲשֶׁר עָלְתָה רוּחוֹ לַשָּׁמַיִם אוֹר לְיוֹם עֶרֶב שַׁבָּת קֹדֶשׁ א' דְּחַנוּכַּה תרל"ב, תנצב"ה.
נֹסַח מַצֵּבַת נְּשׁוֹתַּיו
נֹסַח מַצֵּבַת אִשְׁתּוֹ הָרִאשׁוֹנָה גְענֵנדֶל חַנָּה
גַּנֵי פְּרָחִים (נִדְמֶה) נָדַמָּה חַיֶּיהָ/ עָנִי וְדַל תָּמְכוּ יָדֶיהָ/ דָּלוּ מַעְלָה פְּרִי מַעֲשֶׂיהָ/ עֵט בַּרְזֶל יַּחוּק שְׁבָחֶיהָ/ לְיוֹצְרָהּ עַבְדָּהּ בְּכָל (שְׁנוֹתֶיהָ) שְׁעוֹתֶיהָ/ נָגַע בָּהּ בְּחֵצִי יָמֶיהָ/ נִקְרְאָה דַּרְכָּהּ לָאוֹר בְּצִדֵּקוֹתֶּיהַ; הָרַבָּנִית מַּרַתּ גְנֵענֵדֶל בַּת פו"מ כֹּ"ה קּוֹיפְמַאן טוּרלְאַך אֵשֶׁת הָרַב אב"ד, נִפְטְרָה לֵיל [יוֹם רִאשׁוֹן] וְנִקְבְּרָה בְּיוֹם ט"ז טֵבֵת תר"ג לפ"ק
נֹסַח מַצֵּבַת אִשְׁתּוֹ הַשְּׁנִיָּה שֶׁבַע-בַּת שֶׁבַע
הָרַבָּנִית הַצְּנוּעָה וְהַחֲסוּדָה מִנָּשִׁים בָּאֹהֶל תְּבֹרַךְ מַרַת שֶׁבַע אֵשֶׁת הָרַב הַגָּאוֹן מו"ה יַעֲקֹב יוֹקֵב עְטְּטלִינגֶּער זַ"ל אַב"ד דְּקְהִילַתֵּנוּ נִפְטֶרֶת יוֹם א' ו' תִּשְׁרֵי תרמ"ד לפ"ק, שְׁמֵךְ בְּכָל עֵת (חֵלְדֵךְ) חֶלְקֵךְ בַּחַיִּים/ כַּשֶּׁמֶן תּוּרַק עַד אֲשֶׁר עָלִיתּ לְשָׁמַיִם; כַּפֵּךְ פָּרַשְׂתְּ לֶעָנִי וּלְאֶבְיוֹן עֵזֶר הָיִית/ מַּרֵי נֶפֶשׁ שִׂמַחתּ וּמֵעַל פָּנִים דִמְעַה מַחִיתּ; אַשְׁרַיִּךְ! חְבֵלֶך נָפְלוּ בִּנְעִימִים/ שָׁם בְּגַן עֵדֶן חֶלְקֵךְ עִם תְּמִימִים; תנצב"ה.
כתב מינוי נשיאות ארץ ישראל מטעם רבני וחכמי הספרדים והאשכנזים
בְּעֶזְרַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ. מִי יִתֵּן מִצִּיּוֹן תֵּשׁוּעַת יִשְׂרָאֵל. אָדָם אֶחָד מֵרִיבּוֹא מָצָאנוּ, וְגַם אִשָּׁה בְּכָל אֵלֶּה מָצָאנוּ. אָמַר הַמֶּלֶךְ הֶחָכָם עָלָיו הַשָּׁלוֹם, נוֹצֶר תְּאֵינָה יֹאכַל פִּרְיָהּ,[4] וְרַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לַבְּרָכָה אָמְרוּ, הָאַי מַאָן דֵלָבַשׁ מַדַּה כוּ'.[5] הִנְנוּ מַקְנִים אַרְבַּע אַמּוֹת קַרְקַע מֵאֲחוּזַּת כּוֹלְלוֹת עִיר הַקּוֹדֶשׁ לְמַעֲלַת הָרַב הָאַי גָּאוֹן יַעֲקֹב תִּפְאֶרֶת יִשְׂרָאֵל כְּבוֹד מוהר"ר יַעֲקֹב עֶטְטלִינגֵער נֶרוֹ יָאִיר, בֶּהִקַנֶא נשו"ק[6] וֵאָגֵדַן אֲנַחְנוּ מְמַנִּים אוֹתוֹ גַּבַּאי וְגִזְבָּר וֵאַמָרכֹּל כּוֹלֵל אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל וְהִנְנוּ קוֹרְאִים אוֹתוֹ נָקוּב בְּשֵׁם נָשִׂיא אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל וּבְיָדוֹ אֲנָךְ לְפַקֵּח וּלְהַשְׁגִּיחַ בְּכָל עִנְיְנֵי אֶרֶץ הַקּוֹדֶשׁ וְכוּ'. וְעַל דְּבַר אֱמֶת וְצֶדֶק חָתַמְנוּ שְׁמוֹתֵינוּ פֶּה עִיר הַקּוֹדֶשׁ יְרוּשָׁלַיִם תובב"א בְּשִׁלְהֵי חוֹדֶשׁ רַחֲמִים שְׁנַתֹ, חוֹכְמַתּ אַדַם תַּאִי"ר פָּנָיו[7], לפ"ק, וְהַכֹּל שָׁרִיר וּבָרוּר וֶאֱמֶת וְיַצִּיב וְנָכוֹן וְקַיָּם.
- דָא גּוּשְׁפַּנְקָא דֵשָׁדַר מַלֵכָּא דְק[וּ]שֵׁטָא יר"ה לִי לִשְׁמִי רִאשׁוֹן לְצִיּוֹן; יִצְחַק קוֹבוֹ ס"ט (חוֹתָם).
- זֶה שְׁמִי; רַחֲמִים שְׁלֹמֹה קַלֶנִי ס"ט.
- זֶה שְׁמִי; מָרְדְּכַי אֶלִיפַז סוּסִין ס"ט.
- זֶה שְׁמִי; מָרְדְּכַי בִּנְיָמִין נָבוֹן ס"ט (חוֹתָם כּוֹלְלוֹת עיה"ק יְרוּשָׁלַיִם תובב"א)[8]
כּוֹלְלוֹת הָאַשְׁכְּנַזִּים
- הַקָּטָן אֶלִיעֵזֶר בֵּן לַאֲבִי אֲדוֹנִי מוֹרִי הָרַב יוֹסֵף בִּנְיָמִין בֵּעֶרגמַאַן זִיכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לְחַיֵּי הָעוֹלָם הַבָּא שַׁדַר דְעִיר הַקֹּדֶשׁ תובב"א.
- נְאוּם נַחְמָן נָתַן קוֹרוֹנַל מֵאַמְשְׂטֶרְדָּם.
- מוֹטֶל בְּדַמֶּשֶׂק אר"ש יִצְחָק מִפְּרָאַג.
- חוֹתָם כּוֹלֵל עַדַת יְשׁוּרוּן יְלִידֵי דַּיטְשְׁלַנְד הי"ו בְּעִיר הַקוֹדֶש יְרוּשְׁלֶם תובב"א.
וועבלינקען
רעפֿערענצן
 | דער ביאגראפישער ארטיקל וועגן א רב איז א שטומף. דאס הייסט עס פעלן אין אים גרונטלעכע אינפארמאציע איבערן פארשטאנד פון דער טעמע. ביטע העלפֿט דאס פֿארברייטערן. |