ישמעאל בן נתניה

ישמעאל בן נתניה איז געווען א איד וואס האט געלעבט אין די צייט גלות בבל. ער איז געווען צווישן די ביסל אידן וואס פארבליבן אין ארץ ישראל נאָך דער גלות. ער איז געווען דער מערדער פון גדליהו בן אחיקם, וואס איז געווען דער פירער פון דער שארית הפליטה וואס איז פארבליבן אין לאנד נאָך די צעשטערונג פון דער ערשטער בית המקדש.

נאָך דער צעשטערונג פון דעם ערשטן בית המקדש זענען די יודן געגאנגען אין גלות, און די בבלים האבן באַשלאָסן צו איבערלאזן ווייניג יודן אינעם לאנד אזוי אז עס זאָל זיין עסן פאר דער ארמיי. ישמעאל בן נתניה איז אויך פארבליבן אין ארץ ישראל. די בבלים האבן באַשלאָסן צו נאָמינירן א קאמיסיאנער, צו קאנטראלירן די איבערגעבליבענע אידן אין לאנד, און זיי האבן נאָמינירט גדליהו בן אחיקם. ישמעאל האט געשטאמט פון ירחמאל דער בכור פון חצרון בן פרץ פון שבט יהודה. צוליב וואס ירחמאל האט געהייראט א פרעמדע פרוי, איז די מלוכה געגאנגען צו זיין ברודער רם. אזוי שטייט אין ספר ירמיהו, פרק מ':

וַיָּבֹאוּ אֶל-גְּדַלְיָה, הַמִּצְפָּתָה; וְיִשְׁמָעֵאל בֶּן-נְתַנְיָהוּ וְיוֹחָנָן וְיוֹנָתָן בְּנֵי-קָרֵחַ וּשְׂרָיָה בֶן-תַּנְחֻמֶת וּבְנֵי עופי (עֵיפַי) הַנְּטֹפָתִי, וִיזַנְיָהוּ בֶּן-הַמַּעֲכָתִי--הֵמָּה, וְאַנְשֵׁיהֶם.

און אין פרק מא:

וַיְהִי בַּחֹדֶשׁ הַשְּׁבִיעִי, בָּא יִשְׁמָעֵאל בֶּן-נְתַנְיָה בֶן-אֱלִישָׁמָע מִזֶּרַע הַמְּלוּכָה וְרַבֵּי הַמֶּלֶךְ וַעֲשָׂרָה אֲנָשִׁים אִתּוֹ אֶל-גְּדַלְיָהוּ בֶן-אֲחִיקָם--הַמִּצְפָּתָה; וַיֹּאכְלוּ שָׁם לֶחֶם יַחְדָּו, בַּמִּצְפָּה. וַיָּקָם יִשְׁמָעֵאל בֶּן-נְתַנְיָה וַעֲשֶׂרֶת הָאֲנָשִׁים אֲשֶׁר-הָיוּ אִתּוֹ, וַיַּכּוּ אֶת-גְּדַלְיָהוּ בֶן-אֲחִיקָם בֶּן-שָׁפָן בַּחֶרֶב-וַיָּמֶת אֹתוֹ: אֲשֶׁר-הִפְקִיד מֶלֶךְ-בָּבֶל, בָּאָרֶץ.

דער מאָרד פון גדליה האט געבראכט מער צרות פאר די איינוואוינער פון יהודה. בעת דער צייַט זענען פילע פון יהודה אנטלאפן קיין מצרים און אנדערע לענדער. דער דאזיגער פּאָליטישער מאָרד איז פאררעכענט אלס אַ היסטארישע טראַגעדיע אין דער ייִדישער געשיכטע און דער סוף פון דעם ערשטן בית המקדש. צוליב דעם האבן די נביאים מתקן געווען דעם תענית פון צום גדליה.