לדלג לתוכן

אליגאטאר

פֿון װיקיפּעדיע
(אַריבערגעפֿירט פון אליגעיטאר)
אמעריקאנישער אליגאטאר

דער אַליגאַטאָר אָדער קאַמיאַן (Alligator) איז א ריזיקע וואסער רעפטיליע. שטודיעס ווייזן אז אליגאטארן זענען פאראן אויף די וועלט זינט די וועלט'ס באשאפונג און האבן זיך נישט געטוישט אין טבע די אלע יארן. כאטש אסאך זאכן וואס די סייענטיסטן זאגן קענען נישט באשטעטיגט ווערן איז אבער דא פאראן עטליכע פאקטארן וואס מאכט שטערקער זייער אפשאצונג.

ער לעבט אין דרום און צפון אַמעריקע. זײַן קאָפּ דערמאָנט דעם קאָפּ פֿון אַ העכט.

אן אליגאטאר קען דורכלעבן פון צוויי ביז דריי יאר אן קיין שום עסן.

דאס איז פון די איינציגסטע באשעפענישן וואס געבן זיך אפ מיט זייערע קינדער ווי מענטשן.

זיי האבן נאטורליכע סענסארס אין זייערע קערפער וועלכע כאפט אויף יעדע ריר אין וואסער פיל בעסער ווי סיי וועלכע פיש און קענען זיך שטענדיג ראטעוון אין צייט ווען איינער לאקערט אויף זיי.

אבער שכל האבן זיי ווייניג און פארשטייען נישט די חילוק פון איין זאך צו די צווייטע און דערפאר זענען זיי זייער סכנה'דיג ווען זיי זענען הונגעריג ווייל זיי וועלן עסן וואס קומט אונטער, זאל דאס זיין א גוט שטיקל פיש אדער א לעבעדיגער מענטש וואס דרייט זיך פונקט נעבן זיי.

אליגאטארן זענען פון די קראקאדיל פאמיליע וועלכע ציילן 23 ערליי שרצים. זייערע קערפער זענען אלע אויסגעשטעלט אייניג מיט א גרויסע קאפ, א לאנגע קערפער, 4 קורצע פיס, און לאנגע וויידלן.

אליגאטארן מעסטן זיך אנדערש זכרים און נקבות. די זכרים זענען אין דורכשניטליך ארום 11 פיס לאנג און וועגן 600 פונט און די נקבות זענען געווענליך 8 פיס לאנג און וועגן נאר האלב פון די זכרים. עס מאכט זיך אפט אז זכרים ווערן גאר גרויס און שווער, אמאל 15 פיס לאנג און איבער 1,000 פונט. אין א אליגאטאר פארק אין נארט קאראליינע איז פאראן אן אליגאטאר וואס מעסט זיך 20 פיס לאנג און וועגט בערך 2,000 פונט. דאס איז די גרעסטע אליגאטאר פון וואס מען ווייסט. א נארמאלע אליגאטאר לעבט בערך 40 יאר אבער עס זענען שוין געווען אזעלכע וואס האבן געלעבט איבער 100 יאר אין פארקס.

אליגאטארן דרייען זיך נאר וואו עס איז פאראן פריש וואסער און דאס קען זיין סיי וועלכע גרייס אזערע, קאנאל, טייכן, און אמאל אפילו זומפן אדער גאר קליינע אנגעזאמלטע וואסערן. זיי פארמאגן קאלט בלוט און דערפאר געפינען זיי זיך נאר אין די ווארעמערע ראיאנען. אין אמעריקע קען מען זיי געפינען אין דרום-מזרח, אנגעהויבן פון טעקסאס ביז צפון קאראליינע.

אליגאטארן האבן זייער א שטארקע קערפער מיט הונדערטער שפיצן אין וועלכע יעדער פון זיי געפינט זיך א גרויסע ביין וועלכע באשיצט זיי פון אטאקעס. מיט'ן לויפן זענען זיי אזויווי מענטשן וואס ווערן אויסגעמאטערט נאך א קורצע צייט. אבער ווען זיי לויפן יא קענען זיי לויפן אמאל ביז 30 מייל פער שטונדע וואס איז פיל שנעלער ווי א מענטש קען לויפן (די שנעלסטע וואס א מענטש קען לויפן איז 15 מייל פער שטונדע). דאס גיט זיי די אויבערהאנט צו אנטלויפן פון מענטשן וואס זוכן זיי צו כאפן און טאנצן אריין אין וואסער און שווימען אוועק.

נארמאל לעבן זיי אין וואסער און וועלן זיך נאר דרייען אויף יבשה וואס איז נעבן וואסער כדי זיי זאלן קענען אנטלויפן. זייער קערפער אויסשטעל איז ספעציעל דעזיינט צו קענען לעבן אין וואסער מיט שטאפער פאר זייערע אויערן, נאז, און מויל אז וואסער זאל נישט אריינפליסן אין זייערע קערפער. אויך זייערע אויגן האט א ספעציעלע באשיצונג וועלכע איז ווי א גאגעל (וואסער גלעזער) וואס באשיצט דאס אבער לאזט קלאר זען אלעס ארום.

יעדעס מאל זיי גייען אין וואסער וויילן זיי צווישן 10 און 20 מינוט און אויב עס פעלט אויס קענען זיי דארט זיין עטליכע שטונדן. אויב דאס וואסער איז קאלט קענען זיי פארבלייבן דארט 8 שטונדן. זייערע לונגן זענען גאר קליין אבער דאך קענען זיי גיין אין וואסער אזוי לאנג וויבאלד זיי דארפן נישט קיין אקסיגן ווי מענטשן נאר סיי וואסערע לופט וועלכע האלט לענגער איז קערפער ווי אקסיגן.

ווען מען וויל פאנגן אן אליגאטאר איז די עצה אים נאכלויפן פאר א שטיק צייט ווייל זיי ווערן זייער שנעל אויסגעמאטערט און פאלן אנידער אין חלשות. יעדעס מאל זיי לויפן אוועק פון א סכנה וועלן זיי דארפן האבן עטליכע שטונדן זיך אפצורוען און אויב זיי האבן דאס נישט קענען זיי שטארבן.

ווען עס קומט צו עסן וועט דער אליגאטאר זיך שטעלן אין א זייט און ווארטן אויף א קרבן און דערנאך איר אטאקירן מיט זיין גרויסע מויל און שארפע ציין. דער אליגאטאר וועט נוצן זיין לאנגע וויידל זיך אויפצושטעלן עטליכע פיס הויך צו קענען כאפן א פייגל אדער אנדערע באשפענישן וועלכע קריכן אויף נידעריגע ביימעלעך נעבן וואסער.

ווארטנדיג אויף זיין קרבן וועט דער אליגאטאר זיך שטעלן אויף א פלאץ און זיך נישט רירן פאר לאנגע שטונדן מיט נאר די אויגן און שפיץ קאפ אינדרויסן פון וואסער. וויבאלד זיין קאליר איז טונקל און ער געפינט זיך אין וואסער אן באוועגונגן איז כמעט אוממעגליך אים צו באמערקן אפילו פון זייער נאנט. אויסער די אויגן נוצט ער זיינע נאטורליכע סענסארס וועלכע ליגן אויסגעשפרייט איבער זיין קערפער צו דערשמעקן ווען עפעס רירט זיך נעבן אים.

איינמאל ער האט א קרבן וועט ער דאס אריינשלעפן אין וואסער צו דערטרונקן און ערשט דערנאך וועט ער צוריק ארויפקומען מאכן זיין סעודה. אין וואסער קען ער נישט עסן ווייל עס וועט אריינגיין וואסער אין זיינע לונגן. די קראפט פון זיין מויל איז גאר שטארק און וועט צוברעכן ביינער און דורכרייסן סיי וואס. דער אליגאטאר עסט אלעס און אפילו ביינער פארדייעט ער גוט ווי עס וואלט געווען א פאסטראמי סענדוויטש.

נארמאל וועט דער אליגאטאר עסן נאר איינמאל א וואך. זיין עסן ווערט געלייגט אין רעזערוו אין זיין לאנגע וויידל און ער קען אזוי אנגיין זייער לאנג אמאל אפילו ביז צוויי יאר. דאס לאזט אליגאטארן דורכלעבן שווערע אומשטענדן און דערפאר לעבן זיי אזוי לאנג.

איבער די ווינטער קומט דאס גוט צוניץ ווען זיי הייבערנעיטן ווי די בערן און ווארטן פאר די ווארימע וועטערס. די גאנצע צייט עסן זיי גארנישט און רירן זיך נישט פון פלאץ. ווען עס קומט ווינטער ווארטן זיי אין די אייז קאלטע וואסער ביז עס ווערט שוין ממש פארפרוירן און ערשט דעמאלט טאנצן זיי ארויס אויף די יבשה און טרעפן זיך ווינקלן אדער גראבן אויס לעכער זיך צו קענען באהאלטן.

אליגאטארן זענען פאמיליע באשעפענישן וועלכע געבן אכט אויף זייערע קינדער ווי מענטשן. די מאמע לייגט אייער אין דער זומער און באוואכט דאס די גאנצע צייט פון קליינע חיות. ווען די בעיבי אליגאטאר ווערט געבוירן וועט די מאמע זיין מיט אים ביז ער איז אן ערוואקסענער וועלכע פאסירט אין קוים עטליכע מאנאטן. די גאנצע צייט וועט די בעיבי אליגאטאר זיין אין א ספעציעלע נעסט וואס די מאמע בויט פאר אים נאך בעפאר'ן געבוירן ווערן און יעדעס מאל ער וויינט קומט די מאמע אים העלפן. דאס איז א טבע וועלכע קיין איין אנדערע שרץ האט נישט און דאס לאזט אים בויען דורות.

אין די 50'גער און 60'גער יארן האבן פאנגער כמעט ליקווידירט די אמעריקאנער אליגאטארן און די סטעטיטס האבן דאן פארבאטן זיי צו פאנגן. די שרצים זענען זייער שנעל צוריק געווארן א גרויסע באפעלקערונג צוליב זייער איבערגעגעבנהייט צו זייערע קינדער און ציילן היינט אין די מיליאנען.