באַקוקן דעם מקור פון טארנאפאל

{{יישוב
|נאמען= טאַרנאפאל
|סארט יישוב= שטאט
|אמטשפראך נאמען= Тернопіль
|הערב= {{#אייגנשאפט:הערב בילד}}
|פאן= {{#אייגנשאפט:p41}}
|בילד=  Ternopil Castle - panoramio.jpg
|באשרייבונג= טאַרנאפאלער שלאס
|קאארדינאטן=  {{coord|49|34|N|25|36|E|region:UK_type:city|display=inline,title}} 
|גרינדונג דאטע= 1540
|מדינה= {{פאן אוקראינע}}
|אפטייל טיפ= [[אבלאסט]]
|אפטייל נאמען= [[טארנאפאלר גובערניע|טאַרנאפאל]]
|געביט=
|ראיאן= טאַרנאפאלר ראיאן
|דיסטריקט=
|בירגערמייסטער= סערהי נאדאל
|גובערנאטאר=
|טיפ אונטעראפטייל=
|דיסטריקטן אין ראיאן=
|שטעט אין ראיאן=
|ראיאן הויפטשטאט=
|מוטערשטאט=
|אפיציעלע שפראך=
|שטח= 86
|הייך= 
|באפעלקערונג= 225,004
|באפעלקערונג יאר= 2022
|באפעלקערונג הערה=
|מטרופולין=
|הערת מטרופולין=
|צפיפות= 3,831
|צייט זאנע= +2
|אתר אינטרנט=
|מאפע= 
|פרטימדיקע מאפע=
|סטאטיסטיק=
}}
'''טאַרנאפאל''' ({{שפראך-uk|Тернопіль}} ''טערנאפיל''; {{שפראך-ru|Тернополь}} ''טערנאפאל''; [[פויליש]], [[דייטש]] און [[ענגליש]] Tarnopol) איז א שטאט אין מערב-[[אוקראינע]] אויף די ברעגן פונעם [[טייך סערעט]], וואס געפינט זיך אומגעפער 200 ק״מ דרום־מערב פון [[קיעוו]].

טאַרנאפאל איז די הויפטשטאט פון דער [[טאַרנאפאלער גובערניע]].

== געשיכטע ==
די שטאָט איז געגרינדעט געווארן אין 1540. אין 1544 האט מען געקאנטשעט דעם טארנאפאלער שלאס. אינעם 17טן יארהונדערט איז די שטאט געווארן פארברענט ביים [[כמעלניצקי אויפשטאנד]]; די אלע יידן אין שטאט האט מען גע׳הרג׳עט אדער פארטריבן. אין 1870 האט מען געעפנט די באנן ליניע פון טארנאפאל קיין [[לעמבערג]]. אין יענעם יאר האט טארנאפאל געהאט א באפעלקערונג פון 25,000.


== יידישע היסטאריע פון טאַרנאפאל ==
יידן האבן זיך באזעצט אין טאַרנאפאל שוין ביי זיין גרינדונג און זענען גיך געווארן א מערהייט פון דער שטאט. די שטאט האט געהאט א שול געבויט פון שטיינער וואס האט אויסגעזען ווי א פעסטונג. אין די יארן פון די [[גזירת ת"ח ות"ט|גזרות ת"ח ת"ט]] האט די יידישע קהילה געציילט 300 משפחות, וואס רוב פון זיי זענען אומגעקומען דורך די קאזאקן.

נאך 1772, ווען די קהילה איז געווארן אנעקסירט צו דער [[עסטרייכער אימפעריע]], האט אנגעהויבן צו בושעוון אין טארנאפאל די ווינטן פון דער [[השכלה]]. די שטאט איז אויך געקומען אונטער דער השפעה פון חסידות פון די ארומיגע גאליציאנער שטעטלעך. צווישן די רבנים פון טארנאפאל איז געווען הרב [[יוסף באב"ד]], מחבר פונעם ספר ״[[מנחת חינוך]]״.

אין 1880 האבן געוואוינט אין טאַרנאפאל 13,468 יידן, און אין 1931, 13,999 יידן.{{הערה|{{יידישגען|1056204}}}}

=== שטאטס רבנים פון טארנאפאל ===
די לעצטע אכט שטאטס רבנים פון טארנאפאל זענען געווען:{{הערה|לפי ד"ר [[הלל זיידמן]], '''רבני טרנופול במאות הי"ח והי"ט''', בתוך: פ. קורנגרין (עורך), '''טרנופול''', [[אנציקלופדיה של גלויות]]: סדרת פולין, כרך שלישי. ירושלים תל אביב, תשט"ו, עמ' 261–266.}}

* רבי [[יהושע העשל באב"ד]] (בערך יאר תק״ס) - מחבר "ספר יהושע"
* רבי [[שלמה יהודה לייב ראפאפארט]] [שי"ר] ([[1837]]–[[1840]])
* רבי [[יוסף באב"ד]] ([[1840]]–[[1874]]) - מחבר פון "[[מנחת חינוך (ספר)|מנחת חינוך]]"
* רבי שמעון באב"ד ([[1874]]–[[1909]]) - זון פון זיין פאראויסגייער, האט פארפאסט הערות אויף זיין פאטער׳ס ספר
* רבי יהושע העשל באב"ד ([[1909]]–[[1919]]) - זון פון זיין פאראויסגייער, אן אויסערגעוויינלעכער בעל מידות און מכניס אורחים
* רבי [[מנחם מאניש באב"ד|מנחם מאָניש באב"ד]] ([[1919]]{{הערה|באופן לא פורמלי החל ברבנותו כבר בחיי הרב הקודם ב-[[1912]].}}-[[1938]]) - מחבר פון "חבצלת השרון" (שו"ת) און פון די גרעסטע פוסקים איו [[גאליציע]]
* רבי [[יעקב שליטא]] ([[1919]]-[[1942]]) - איידעם פון הרב יהושע העשל באב"ד. האט געדינט צוזאמען מיט לרב באב"ד, מיט זיין הסכמה. אין [[1921]] האט אויסגעבראכן צווישן זיי א מחלוקת ווען די פוילישע רעגירונג האט נאר מסכים געווען אנערקענען איין רב
* רבי יהושע העשל באב"ד ([[1938]]–[[1942]]) - איידעם פון הרב מנחם מאָניש באב"ד, אומגעקומען ביים [[חורבן אייראפע|חורבן]] מיט זיין ווייב סימא און זיין גאנצער משפחה

==צווילינג שטעט==

*{{פאן בולגאריע|[[סילווען]]}}
*{{דגל|ארצות הברית|[[יאנקערס]]}}
*{{פאן פוילן|[[עלבלאנק]]}}
*{{פאן פוילן|[[כארזאוו]]}}
*{{פאן פוילן|[[ראדעם]]}}
*{{פאן פוילן|[[טארנע]]}}
*{{פאן גרוזיע|[[באטומי]]}}


{{-}}
== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

== וועבלינקען ==
{{קאמאנסקאט|{{#אייגנשאפט:p373}}}}


{{טארנאפאלער גובערניע}}

[[קאַטעגאָריע:אידישע יישובים אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]]
[[קאַטעגאָריע:פאדאליע]]