באַקוקן דעם מקור פון תל אביב-יפו

{{יישוב
|נאמען=תל אביב
|סארט יישוב= שטאָט
|אמטשפראך נאמען=
|הערב=TelAvivEmblem.svg
|פאן=Flag of Tel Aviv.svg
|בילד=
|באשרייבונג=
|מדינה={{פאן ישראל}}
| מאפע = 
|אפטייל טיפ=
|אפטייל נאמען=
|געביט=
|ראיאן=[[תל אביב דיסטריקט|תל אביב]]
|דיסטריקט=[[גוש דן]]
|בירגערמייסטער=[[רון חולדאי]]
|גובערנאטאר=
|טיפ אונטעראפטייל=
|דיסטריקטן אין ראיאן=
|שטעט אין ראיאן=
|ראיאן הויפטשטאט=
|מוטערשטאט=
|אפיציעלע שפראך=[[העברעיש]], [[אַראַביש]]
|שטח=51.4
|הייך=
|גרינדונג דאטע=
|באפעלקערונג=414,600 
|באפעלקערונג יאר=2013
|באפעלקערונג הערה= {{הערה|שם=סטאטיסטיק 2011|[http://www.cbs.gov.il/ishuvim/yishuv_2011_information.xls באפעלקערונג פון ישראל לויט יישובים, 2011], [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]]}} 
|מטרופולין=
|הערת מטרופולין=
|צפיפות=
|קאארדינאטן={{coord|32|04|50|N|34|46|50|E|region:IL_type:city|display=inline,title}}
|צייט זאנע=+2
|אתר אינטרנט=
|מפה=
|מפה מפורטת=
|סטטיסטיקות=
}}

'''תל אביב''' איז די צווייטע גרעסטע [[שטאט]] אין [[מדינת ישראל]] און די גרעסטע שטאט אין [[גוש דן]]. איר בירגערמייסטער איז [[רון חולדאי]]. זי באדעקט א שטח פון 50,553 [[דונאַם]].

מיט דערצייט האט זי באקומען א [[סלענג]] נאמען "עיר ללא הפסקה", וויבאלד די שטאט איז טאג און נאכט נאכאנאנדיק טעטיק.

איר באפעלקערונג אין סוף 2011 איז א געשאצטע 404,750  איינוווינער, און זי איז די גרעסטע פינאנציעלע, און קולטורע שטאט אין [[ישראל]]. אין תל אביב געפינען זיך די [[תל-אביב בערזע|בערזע]], די אמבאסאדעס און אינטערנאציאנאלע פארשטייערשאפטן, און די גרויסע ישראל צייטונגען.

געגרינדעט אין יאר 1909, און מיט צוואנציג יאר שפעטער, איז די באפעלקערונג געשטאנען ביי הונדערט פופציג טויזנט, איז תל אביב געווען פון די שנעל וואקסענדע שטעט אין דער וועלט. 
ביי דער [[אומאפהענגיקייט־מלחמה]] האט תל אביב געדינט אלס די הויפטשטאט פון ישראל, ביז ווען די רעגירונג איז אריבער קיין [[ירושלים]].

[[טעקע:Geddes Plan for Tel Aviv 1925.jpg|קליין|250px|די האר פּלאַן פון תּל אביב - [[פּאַטריק געדדעס]], 1925]]

== טראנספארטאציע ==
זייענדיק דער פינאנציעלער צענטער אין ישראל, מיט א גרויסער באפעלקערונג אין דעם [[מעטראפאליטען שטח]], איז דא א גאנץ מאדערנע [[שאסיי]] סיסטעם, מיט עטליכע שאסייען וואס פארבינדן תל אביב צו די שטעט אין דעם אומגעגנט.:
* [[כביש החוף]], וואס קומט פון צפון, [[חיפה]], [[נתניה]]. 
* [[נתיבי איילון]], פון דרום, [[ראשון לציון]], [[בת ים]], [[חולון]], וואס פארט דורך ביי דער זייט פון שטאט, און פארט ביז [[הרצליה]]. 
* [[שאסיי 1 (ישראל)|שאסיי 1]], פון מזרח-דרום פון [[בן גוריון פליפעלד]], און [[ירושלים]]. 
* שאסיי נומער 5, פון מזרח-צפון, [[פתח תקוה]], [[אריאל]]. 
[[טעקע:Telaviv.JPG|קליין|250px|רעכטס|גאס אין תל אביב]]
און נאך מערערע געגנטליכע שאסייען, ווי [[זשאבאטינסקי גאס]], וואס פאנגט זיך אן אין פתח תקוה, פארט אריבער [[בני ברק]], [[רמת גן]], און פארט אריין אין שטאט.

=== פובליק טראנספארטאציע ===
אין תל אביב זענען פאראן פיר [[באן סטאנציע]]ס: [[תל אביב צענטראלע באן סטאנציע]], איז די גרעסטע, פון וואנעט [[באן|באנען]] פארן ארויס צו אלע שטעט אין לאנד וואס האט גערעלסן, [[תל אביב השלום באן סטאנציע]], [[תל אביב אוניווערסיטעט באן סטאנציע]], און [[תל אביב ההגנה באן סטאנציע]].

אין תל אביב געפונט זיך די [[תל אביב נייע צענטראלע סטאנציע]] פאר אויטאבוסן, וואס דעקט כמעט דאס גאנצע לאנד. און איז די גרעסטע סטאנציע אין דער וועלט פאר אויטאבוסן.
{{-}}

== יידישקייט ==
*  

=== רבנים ===
די ערשטע שטאטס־רבנים האט מען מכתיר געווען אין יאר [[תרפ"ג]] ([[1923]]). 

צווישן די יארן [[ה'תרנ"א|תרנ"א]] - [[תרס"ב]] ([[1891]]–[[1902]]) האט געדינט אלס רב אין שטאט, הרב [[נפתלי הירץ הלוי]]. נאך אים האט געדינט צווישן די יארן [[תרס"ד]] - [[ה'תרע"ד|תרע"ד]] ([[1904]]–[[1914]]) הרב [[אברהם יצחק הכהן קוק]]. הרב [[בן-ציון מאיר חי עוזיאל]] איז געווען דער אפיציעלער רב מטעם די טערקן פון יאר [[ה'תרע"א|תרע"א]] ([[1911]]); ער האט פארלאזט זיין אמט אין [[תרפ"א]] ([[1921]]).

אשכנזישע הויפט־רבנים:

* הרב [[שלמה הכהן אהרנסאן]] ([[תרפ"ג]], [[1923]] - [[תרצ"ה]], [[1935]])
* הרב [[משה אביגדור עמיאל]] ([[תרצ"ו]], [[1936]] - [[תש"ו]], [[1946]])
* הרב [[איסר יהודה אונטערמאן|איסר יהודה אונטרמאן]] ([[תש"ו]], [[1946]] - [[תשכ"ד]], [[1964]])
* הרב [[שלמה גורן]] ([[תשל"א]], [[1971]]{{הערה|מען האט אים געוועלט שוין דריי יאר פריער אבער פארדעם האט ער נישט אנגעהויבן אין אמט.|שם=הערה1}} - [[תשל"ג]], [[1972]])
* הרב [[יצחק ידידיה פרענקל]] ([[תשל"ג]], [[1973]] - [[תשמ"ו]], [[1986]])
* הרב [[ישראל מאיר לאו]] (ערשטע קאדענציע: [[תשמ"ח]], [[1988]] - [[תשנ"ג]], [[1993]], צווייטע קאדענציע: [[תשס"ה]], [[2005]] - [[תשע"ז]], [[2017]])

ספרדישע הויפט־רבנים:

* הרב בן ציון עוזיאל ([[תרפ"ג]], [[1923]] - [[תרצ"ט]] [[1939]])
* הרב [[יעקב משה טאלידאנא]] ([[תש"ב]], [[1942]] - [[תשי"ח]], [[1958]])
* הרב [[עובדיה יוסף]] ([[תשל"א]], [[1971]]{{הערה|שם=הערה1}} - [[תשל"ג]], [[1972]])
* הרב [[חיים דוד הלוי]] ([[תשל"ג]], [[1973]] - [[תשנ"ח]], [[1998]])
* הרב [[שלמה משה עמאר|שלמה עמאר]] ([[תשס"ב]], [[2002]] - [[תשס"ג]], [[2003]])

== מוניציפאליטעט ==
תל אביב האט א שטאטראט מיט 31 מיטגלידער. די בירגערמייסטערס פון תל אביב זענען:
* [[מאיר דיזנגאף]] (1922 - 1925)
* [[דוד צבי בלאך-בלומענפעלד]] (1926 - 1928)
* [[מאיר דיזנגאף]] (1928 - 1936)
* [[משה שלוש]] (1936)
* [[ישראל רוקח]] (1936 - 1952)
* [[חיים לבנון]] (1953 - 1959)
* [[מרדכי נאמיר]] (1959 - 1969)
* [[יהושע ראבינאוויטש]] ( 1969 - 1974)
* [[שלמה להט]] (1974 - 1993)
* [[רוני מילא]] (1993 - 1998)
* [[רון חולדאי]] (זייט 1998)

== געגנטן ==
תל אביב איז צעטיילט אין ניין דיסטריקטן. דער עלצטער דיסטריקט איז יפו, אן אלטע [[פארט]] שטאט, וואס ווערט דערמאנט אין תנ"ך (ספר יונה אין [[תרי עשר]]). אנדערע דיסטריקטן זענען רמת אביב, שכונת שפירא און נווה צדק. [[הקריה]] איז די הויפטקווארטיר פון [[צה"ל]] און א גרויסע מיליטערישע באזע.

== קולטור ==

=== מוזייען ===
* [[ביאליק הויז]]
* [[דיזנגאף הויז]]
* [[בן-גוריון הויז]]
* [[בית התפוצות]]
* [[בית התנ"ך]]
* [[בית רוקח]]
* [[שלום עליכם הויז]]
* [[ארץ ישראל מוזיי]]

== זעט אויך ==
* [[תל אביב לייכטע באן]]

== ארכיטעקטור ==
[[טעקע:Tel Aviv and Ramat Gan, looking from Tel Aviv University.jpg|קליין|צענטער|1000px|]]
[[טעקע:GushDanPano1.jpg|קליין|צענטער|1000px|]]
[[טעקע:View of Tel Aviv from the Azrieli Center (Panorama).jpg|קליין|צענטער|1000px|]]
[[טעקע:TA1011.jpg|קליין|800px|צענטער]]
אין די 1920ער און 1930ער יארן האבן זיך באזעצט אין תל־אביב דייטשע־יידישע ארכיטעקטן וואס זענען אנטלאפן פון די [[נאצי]]ס. ארום דעם שטאט צענטער געפינען זיך 5000 געביידעס אינספירירט דורך [[לע קארבוזיע]]. 

{{-}}

== וועבלינקען ==
* [http://www.tel-aviv.gov.il עיריית תל אביב-יפו]
{{קאמאנסקאט|Tel Aviv-Yaffo}}

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{שטעט אין ישראל}}
{{ישראל-שטומף}}

[[קאַטעגאָריע:תל אביב|*]]