באַקוקן דעם מקור פון אונגעריש

{{יתום}}'''אונגעריש''' (אױך '''אונגאַריש'''; אויף אונגעריש: ''magyar - מאַדזשיאַר'') איז א פֿינא-אוגרישע [[שפראך]] וואס מען רעדט אין [[אונגערן]] און אויך אין זיבן לענדער לעבן אונגערן וואו עס וואוינען דארט אסאך אונגאריש אפשטאמיגע. אנדערש ווי רוב אייראפעישע שפראכן, געהערט אונגעריש נישט צו דער פאמיליע פון [[אינדא-אייראפעישע שפראכן]].

פון די 14.5 מיליאן מוטער-שפראך רעדערס פון אונגעריש, וואוינען בערך צען מיליאן אין אונגערן, און 1.4 מיליאן אין רומעניע (וואס נעמט אריין א שטח פון דעם [[קעניגרייך פון אונגערן]] פון פארן [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטן וועלט קריג]]). אויסער דעם זענען דא אונגעריש רעדער אין [[סלאוואקיי]], [[סערביע]], [[אוקראינע]], [[קראאטיע]], [[עסטרייך]] און [[סלאוועניע]].

== שריפטסיסטעם ==

=== דער אלפאבעט ===

אונגאריש איז געשריבן מיטן [[לאטיינישער אלפאבעט|גלחישן שריפט]]. מערסט פון די אותיות זענען ענלעך מיט [[ענגליש]], אבער עס איז דא א סאך אונטערשיטן, בפרט ביי די קאנסאנאנטן וואס זענען מער קרוביש צו שפראכן ווי [[פויליש]] און [[טשעכיש]]. די אותיות (מיט א אידישן גלייכווערט) זענען אזוי:

{| class="wikitable"
! A
! Á
! B
! C
! Cs
! D
! Dz
! Dzs
! E
! É
! F
! G
! Gy
! H
! I
! Í
! J
! K
! L
! Ly
! M
! N
! Ny
! O
! Ó
! Ö
! Ő
! P
! R
! S
! Sz
! T
! Ty
! U
! Ú
! Ü
! Ű
! V
! Z
! Zs
|-
| אָ
| אַ
| בּ
| צ
| טש
| ד
| דז
| דזש
| ע
| עי
| פֿ
| ג
| די
| ה
| אי
| אי
| י
| ק
| ל
| לי
| מ
| נ
| ני
| אוֹ
| אוֹ
| אע
| אע
| פּ
| ר
| שׁ
| ס
| ט
| טי
| אוּ
| אוּ
| אוּע
| אוּע
| וו
| ז
| זש
|}

=== אומלאט (Ö) ===

דער אומלאט, ווי אין [[דייטש]], איז א וואקאל-צייכן וואס ווייזט אז דער וואקאל איז געזאגט אלס פארבונד פון דעם וואקאל גופא און ״ע״. למשל, דאס אונגארישע ווארט köszönöm (א דאנק) איז אויסגערעדט ווי ״קאעסאענאעם״, מיט דער קאמבינאציע פון ״אע״ אויסגערעדט צוזאמען. 

=== טראפ  ===
דער טראפ אין אונגאריש איז שטענדיג ביים אנהייב פון ווארט, אין דעם ערשטען טראף. ווען עס איז דא א אות מיט א אקצענט-צייכן (ווי למשל É), דער טראפ פון ווארט איז נישט געטוישט, ווייל די וואקאל-צייכנען טוישן נאר דעם קלאנג פון אות, און נישט דעם טראפ פון דער ווארט. <ref>{{Citation |title=אַרטשיווע קאָפּיע |url=http://www.personal.psu.edu/adr10/hu0.html |access-date=2014-06-11 |archivedate=2014-02-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140213013204/http://www.personal.psu.edu/adr10/hu0.html |deadurl=yes }}</ref>

== געאגראפישע פארטיילונג ==
[[טעקע:Dist of hu lang europe.png|thumb|שמאל|300px|ראיאנען אין אייראפע וואו מ'רעדט אונגעריש. ''באזירט אויף צענזוסן אין די לעצטע יארן און דעם CIA וועלט פאקטבוך 2006'']]

אין די פאלגנדע לענדער רעדט מען אונגעריש אלס מוטער-שפראך:
{|class="wikitable"
!לאנד!!רעדערס
|-
|[[אונגערן]]||align="left"|10 מיליאן ([http://www.nepszamlalas.hu/eng/volumes/06/00/tabeng/2/load01_10_0.html צענזוס 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927225617/http://www.nepszamlalas.hu/eng/volumes/06/00/tabeng/2/load01_10_0.html |date=2007-09-27 }})
|-
|[[רומעניע]]<br /><small>(בעיקר [[זיבנבערגן]])</small>||align="left"| 1,443,970 ([http://www.insse.ro/rpl2002rezgen/17.pdf צענזוס 2002])
|-
|[[סלאוואקיי]]||align="left"|520,528 ([http://www.statistics.sk/webdata/slov/scitanie/tab/tab3a.htm צענזוס 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070516175819/http://www.statistics.sk/webdata/slov/scitanie/tab/tab3a.htm |date=2007-05-16 }})
|-
|[[סערביע]]<br /><small>(בעיקר [[וואויוואדינע]])</small>||align="left"|293,299 ([http://www.statserb.sr.gov.yu/zip/esn31.pdf צענזוס 2002]) 
|-
|[[אוקראינע]] <br /><small>(בעיקר [[זאקארפאטיע]])</small>||align="left"|149,400 ([http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/language/ צענזוס 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041101075902/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/language/ |date=2004-11-01 }})
|-
|[[פאראייניקטע שטאטן]]||align="left"|117,973 ([http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=DEC_2000_SF3_U צענזוס 2000] {{Webarchive|url=https://archive.today/20200212214529/http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=DEC_2000_SF3_U |date=2020-02-12 }})
|-
|[[קאנאדע]]||align="left"|75,555 ([http://www12.statcan.ca/english/census01/products/standard/themes/RetrieveProductTable.cfm?Temporal=2001&PID=55670&APATH=3&GID=431515&METH=1&PTYPE=55430&THEME=41&FOCUS=0&AID=0&PLACENAME=0&PROVINCE=0&SEARCH=0&GC=0&GK=0&VID=0&FL=0&RL=0&FREE=0 צענזוס 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080213074431/http://www12.statcan.ca/english/census01/products/standard/themes/RetrieveProductTable.cfm?Temporal=2001&PID=55670&APATH=3&GID=431515&METH=1&PTYPE=55430&THEME=41&FOCUS=0&AID=0&PLACENAME=0&PROVINCE=0&SEARCH=0&GC=0&GK=0&VID=0&FL=0&RL=0&FREE=0 |date=2008-02-13 }})
|-
|[[ישראל]]||align="left"|70,000
|-
|[[עסטרייך]] <br /><small>(בעיקר [[בורגנלאנד]])</small>||align="left"|22,000
|-
|[[קראאטיע]]||align="left"|16,500
|-
|[[סלאוועניע]]||align="left"|9,240
|-
|'''Total''' ||align= left|12-13 מיליאן
|}
:''מקור: נאציאנאליע צענזוסן, [[עטנאלאג]]''

== מראה מקומות ==
<references/>

== וועבלינקען ==
* [http://kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=7&t=499 יודיש אונגעריש ווערטערבוך] ביי קאווע שטיבל


{{וויקיפעדיע|hu| אונגעריש}}


{{אפיציעלע EU שפראכן}}

[[קאַטעגאָריע:שפראכן]]
[[קאַטעגאָריע:אונגארן]]