אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "גאט"

פֿון װיקיפּעדיע
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
מ באט: נעמט אראפ diq:Car (deleted)
מ Bot: Migrating 131 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q190 (translate me)
שורה 76: שורה 76:
[[קאַטעגאָריע:פילאסאפיע]]
[[קאַטעגאָריע:פילאסאפיע]]
[[קאַטעגאָריע:מעשה בראשית]]
[[קאַטעגאָריע:מעשה בראשית]]

[[en:God]]
[[he:אלוהים]]
[[de:Gott]]
[[af:God]]
[[als:Gott]]
[[an:Dios]]
[[ang:God]]
[[ar:الله]]
[[arc:ܐܠܗܐ]]
[[ast:Dios]]
[[ay:Tatitu]]
[[az:Tanrı]]
[[bar:Gott]]
[[bat-smg:Dievs]]
[[be:Бог]]
[[be-x-old:Бог]]
[[bg:Бог]]
[[bn:ঈশ্বর]]
[[br:Doue]]
[[bs:Bog]]
[[ca:Déu]]
[[ckb:خودا]]
[[co:Diu]]
[[cs:Bůh]]
[[cu:Богъ]]
[[cv:Турă]]
[[cy:Duw]]
[[da:Gud (monoteistisk)]]
[[ee:Mawu]]
[[el:Θεός]]
[[eml:Dio]]
[[eo:Dio]]
[[es:Dios]]
[[et:Jumal]]
[[eu:Jainko]]
[[fa:خدا]]
[[fi:Jumala]]
[[fiu-vro:Jummal]]
[[fr:Dieu]]
[[fur:Diu]]
[[fy:God]]
[[ga:Dia]]
[[gd:Dia]]
[[gl:Deus]]
[[gn:Ñandejára]]
[[got:𐌲𐌿𐌸/Guþ]]
[[gu:ઈશ્વર]]
[[hak:Song-ti]]
[[hi:ईश्वर]]
[[hif:God]]
[[hr:Bog]]
[[ht:Bondye]]
[[hu:Isten]]
[[hy:Աստված]]
[[ia:Deo]]
[[id:Tuhan]]
[[io:Deo]]
[[is:Guð]]
[[it:Dio]]
[[ja:神]]
[[jv:Hyang]]
[[ka:ღმერთი]]
[[kk:Құдай]]
[[ko:하느님]]
[[ku:Yezdan]]
[[kw:Duw]]
[[la:Deus]]
[[lb:Gott]]
[[ln:Nzámbe]]
[[lt:Dievas]]
[[lv:Dievs]]
[[mk:Бог]]
[[ml:ദൈവം]]
[[mn:Бурхан]]
[[mr:देव]]
[[ms:Tuhan]]
[[mwl:Dius]]
[[myv:Паз]]
[[nds:Gott]]
[[nds-nl:God]]
[[ne:ईश्वर]]
[[new:ईश्वर]]
[[nl:God (monotheïsme)]]
[[nn:Gud]]
[[no:Gud]]
[[nrm:Dùu]]
[[nso:Modimo]]
[[oc:Dieu]]
[[os:Хуыцау]]
[[pih:God]]
[[pl:Bóg]]
[[pnb:اللّہ]]
[[ps:الله]]
[[pt:Deus]]
[[qu:Dyus]]
[[ro:Dumnezeu]]
[[ru:Бог]]
[[rue:Бог]]
[[sah:Таҥара]]
[[scn:Diu]]
[[sh:Bog]]
[[simple:God]]
[[sk:Boh]]
[[sl:Bog]]
[[sn:Mwari]]
[[sq:Perëndia]]
[[sr:Бог]]
[[stq:God]]
[[sv:Gud]]
[[sw:Mungu]]
[[szl:Bůg]]
[[ta:கடவுள்]]
[[te:దేవుడు]]
[[th:พระเป็นเจ้า]]
[[tl:Diyos]]
[[tpi:God]]
[[tr:Tanrı]]
[[tt:Ходай]]
[[uk:Бог]]
[[uz:Xudo]]
[[vec:Dio]]
[[vi:Thiên Chúa]]
[[vls:God]]
[[war:Diyos]]
[[wo:Yàlla]]
[[xmf:ღორონთი]]
[[yo:Ọlọ́run]]
[[zh:神]]
[[zh-min-nan:Siōng-tè]]
[[zh-yue:上帝]]
[[zu:UNkulunkulu]]

רעוויזיע ביי 20:08, 7 מערץ 2013

גאט איז בײַ די מאמינים, דער איבערנאטורלעכער הערשער אויף דער וועלט. אין די לעצטע צוויי טויזנט יאר איז גאר פארשפרייט געווארן די געדאנק (בעיקר דורך די קריסטן און די מוסולמענער) אז עס איז נישט דא מער ווי איין גאט (מאנאטעיזם) וואס הערשט איבער אלעם (וואס האט זיך אנגעהויבן ביי די אידן).

דער אידישער גאט

דער אידישער גאט ווערט גערופן מיט פארשידענע נעמען. אין חומש ווערט ער אפט גערופן אלהים, אדוני, י-ה-ו-ה, י-ה-ו-ה אלהים, אל שדי. אין אידיש ווערט ער גערופן גאט, אייבערשטער, באשעפער, הקב"ה, רבש"ע, און אין ענגליש ווערט ער אפט גערופן דורך פרומע אידן השם. ע"פ קבלה איז דא אן אומצאליגע סומע פון צירופי שמות וואס זענען נעמען פון גאט.

אידן גלייבן אז ער האט באשאפן די וועלט און פירט זי.

פארצייטנס געווען אזעלעכע וואס האבן געגלויבט אז גאט איז אן אביעקט וואס איז געמאכט פון סטאַטוען, אדער וואס האבן געדינט די זון און די שטערן, אזעלעכע רעליגיעס רופן אידן עבודה זרה. אברהם אבינו האט אנטפלעקט א נייעם באגריף וואס ערקלערט אַז גאט איז א אומבעקאַנטן העכערע באגריף.

געוויסע אידן זאגן נישט ארויס דעם נאמען "גאט" צוליב שעצונג און הייליגקייט. ווי אויך איז דא וואס שרייבן עס נישט אראפ נאר אויב דער פּאַפּיר אויף וואס מען שרייבט דאס ווערט אוועק געלייגט און אפגעהיטן. אנשטאטס דעם שרייבן זיי "ג-ט".

דער קריסטליכער גאט

די קריסטליכע רעליגיע איז באזירט אויף דער אידישער, אבער מיט פארשידענע ענדערונגען. קאטאליקן גלייבן אז דער איין איינציגער גאט באשטייט פון דריי טיילן: דער פאטער, דער זון, און די הייליגער גייסט. זיי גלייבן אז גאט האט אראפגעשיקט א חלק פון זיך צו לעבן אויף דער וועלט ווי א בשר ודם און צו ליידן ייסורים וואס וועלן זיין א כפרה פאר אלע עבירות וואס מענטשן באגיין. זיי גלייבן אז ישו הנוצרי איז גע'הרג'עט געווארן אלס א קרבן, און ווער עס גלייבט אין אים איז פארזיכערט מחילה וסליחה און א חלק אין עולם הבא. זיי האלטן אז כאטש א גאט איז א גייסט און פירט מיט אלעס אהן, אבער דער צווייטער חלק פון גאט האט זיך נישט געוואלט העלפן און האט אנדערש געוואלט ליידן יסורים, מען זאל איהם פייניגען און אומבערעגען כדי צו זיין א כפרה פאר אלע מענטשן.

דער איסלאמישער גאט

דער איסלאמישער גאט איז מער ענדליך צו די אידישע ווי די קריסטליכע. זיי גלייבן אז גאט איז נאר איין גאט, און אז ישו הנוצרי און מחמד זענען געווען נביאים. זיי האלטן אויף פון די אידישע נביאים און פון חלקים פון דער אידישער תורה, אבער זיי האלטן אז די תורה וואס אידן האבן היינט איז פארדרייט געווארן דורך די אידן.

דער כנען'ישער גאט

די כנענים האבן געגלייבט אז די גאט "אל" איז די גאט פון אלע געטטער, און אז ער וואוינט אויף די שפיץ פון א בארג אין מדבר. זיין ווייב האט געהייסן אשרה, און זיי האבן געהאט א זוהן בעל וואס האט שפעטער מורד געווען אין זיין טאטע.

באציאונג מיט גאט

דער גרונט פון אלע רעליגיעס און איבערהויפט פון דער תורה, איז צו קענען גאט, אויף אזוי שטארק און ווייט אז מ'זאל אים נאכאנאנד ליבן, און פארכטן.

פארוואס מענטשן גלייבן אין גאט

לאגישע באווייזונגען

אנדערע סיבות

  • אמונה פשוטה: דאס מיינט גלייבן ווייל מען האט אמונה, און נישט ווייל מען האט באווייזן.
  • נסים: ס'דא מענטשן וואס גלייבן אין גאט ווייל זיי האבן געזעהן נסים[1].
  • טראדיציאן: די גלויב אין גאט ווערט איבערגעגעבן פון עלטערן צו קינדער, און די עלטערן האבן עס איבערגענומען פון זייערע עלטערן, און אזוי ווייטער.

פארוואס מענטשן גלייבן נישט אין גאט

לאגישע באווייזונגען

  • אויב דער באשעפער מוז נישט האבן א באשעפער, דאן מוז די באשטאנד אויך נישט האבן א באשעפער.

אנדערע סיבות

  • עס געשען גאר אסאך פאסירונגען אין נאטור ווי גלייך עס וואלט נישט געווען א גאט. ווי צום ביישפיל אומשולדיגע קינדער וואס ווערן גע'הרג'עט אדער געפייניגט דורך אנדערע מענטשן און דורך "חסרונות" אין טבע ווי למשל ערד ציטערנישן.
  • אלטערנאטיווע טעאריעס: מען קען אויסלייגן די ביינער פון אלע חיות און מענטשן וואס האבן נאר אמאל עקזיסטירט און וואס עקזיסטירן היינט, און מערקן די ענדליכקייט פון איינס צו די אנדערע, און ווייזן אז זיי האבן געקענט געבארן ווערן איינע פון די אנדערע. (זעה אויך עוואלוציע) וועגן דעם גלייבן געוויסע מענטשן אז עס האט נישט אויסגעפעלט א באשעפער צו באשאפען די חיות אדער דעם מענטש.
  • ס'דא מענטשן וואס גלייבן נישט אין גאט, צוליב זייער אויפברענגונג - מען האט זיי קיינמאל נישט אויסגעלערנט אז עס איז דא א גאט.
  • עס זענען דא מערערע מיינוגען איבער ווער עס איז גאט, און א יעדע מיינונג האלט אז די אנדערע געטער עקזיסטירן נישט.

סארטן אמונות

נעמען פון גאט

רעפערענצן

  1. ווי עס שטייט ביי קריאת ים סוף: "ויאמינו בה'"