אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "בנימין זאב הערצל"
רוני (שמועס | בײַשטײַערונגען) מאין תקציר עריכה |
דעת (שמועס | בײַשטײַערונגען) |
||
שורה 1: | שורה 1: | ||
{{מדינת ישראל}} |
|||
'''בנימין זאב הערצל''' (2 מײַ, [[1860]] - 3 יולי, [[1904]]) דיפּלאָמאַט און ייִדישער [[שרייבער|שרײַבער]]. דערפֿינדער פֿון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און גרינדער פֿון די אַלװעלטלעכער ציוניסטישע באַװעגונג. געבױרן געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], געלערנט יוריספּרודענץ [[ווין|װין]], געשריבן דערצײלונגען, פֿעליעטאָנען און פּיעסעס. צװישן פֿון די יאָר [[1891]] צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער רעפּאָרטער פֿון די װינטשן [[צייטונג|צײַטונג]] "נױע פֿרײַע פּרעסע" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[ה'תרנ"ז]] ([[1897]]) האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "[[די וועלט]]". |
'''בנימין זאב הערצל''' (2 מײַ, [[1860]] - 3 יולי, [[1904]]) דיפּלאָמאַט און ייִדישער [[שרייבער|שרײַבער]]. דערפֿינדער פֿון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און גרינדער פֿון די אַלװעלטלעכער ציוניסטישע באַװעגונג. געבױרן געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], געלערנט יוריספּרודענץ [[ווין|װין]], געשריבן דערצײלונגען, פֿעליעטאָנען און פּיעסעס. צװישן פֿון די יאָר [[1891]] צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער רעפּאָרטער פֿון די װינטשן [[צייטונג|צײַטונג]] "נױע פֿרײַע פּרעסע" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[ה'תרנ"ז]] ([[1897]]) האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "[[די וועלט]]". |
||
רעוויזיע ביי 16:20, 27 יוני 2007
בנימין זאב הערצל (2 מײַ, 1860 - 3 יולי, 1904) דיפּלאָמאַט און ייִדישער שרײַבער. דערפֿינדער פֿון פּאָליטישער ציוניזם און גרינדער פֿון די אַלװעלטלעכער ציוניסטישע באַװעגונג. געבױרן געװאָרן אין בודאַפּעשט, געלערנט יוריספּרודענץ װין, געשריבן דערצײלונגען, פֿעליעטאָנען און פּיעסעס. צװישן פֿון די יאָר 1891 צו די יאָר 1895 איז ער געװען דער רעפּאָרטער פֿון די װינטשן צײַטונג "נױע פֿרײַע פּרעסע" אין פּאַריז. און אין יאר ה'תרנ"ז (1897) האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "די וועלט".
אין 1896 האָט ער פֿאַרעפֿנטלעכט דעם העפֿט "ייִדנשטאַט" אין דײַטש און אָנגעהױבן זײַנע פּאָליטישע אָרגאַניזירונג אַקטיװיטעט. אין אױגוסט 1897 האָט ער צונױפֿגעזאַמלט דעם ערשטער ציוניסטישער קאָנגרעס אין באַזעל װוּ די "באַזעל פּלאַן" איז אָנגענומען געװאָרן און די אַלװעלטלעכער ציוניסטישע אָרגאַניזאַציע איז געגרינדט געװאָרן. פֿון דעמאָלט אָן איז ער געװען פֿאָרזיצער פֿון די קומענדיקע קאָנגרעסן. ער האָט אָנגעפֿירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם טערקישן סולטאַן, רוסישן צאַר, דײַטשישן קײַזער, דעם פּױפּסט און מיט דעם איטאַליענישן קיניג. פֿאַר זײַן ציוניסטישע צײַט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט פֿאַרראַטן זײַן פּאָלק דורך איבערפֿירן זײַ צום קריסטנטום.
נאך וואס הערצל איז געשטאָרבן (אין יאר 1905) ביי די 7טע ציוניסטישע קאנגרעס איז דוד וואלפסאן אויסגעקליבן געווארן אלץ דער פירער פון די ציאניסטישע באוועגונג.
אין יאר ה'תרנ"ו האט ער הערויסגעגעבן דעם ביכל "יודנשטאט".
זײַן נאָמען װערט דערמאַנט מיט עקל און האַס בײַ רוב חרדים װען די ישׂראלישע רעגירונג האָט געעפֿנט זײַן באַגרעבניש מיטן ציל אַרױסצוברענגען זײַן געבײן אױף מדינת ישׂראל, די פרומע קנאים האבן אפילו געמאכט א לעגענדע אז מען האָט מען דאָרט געפֿונען איבערבלײַבנישן פֿון אַ הונט אַנשטאָט מענטשלעכע רעשטלעך.
עס איז דא א פארשפרייטע ווערטל ביי די קנאים אז "ולא תתורו אחרי לבבכם ואחרי עיניכם, גייט ארויף אויף "הערצל" און "קוק".