געאמעטריע

טאבעלע פון ציקלאפעדיע פון יאר ה'תפ"ט ; 1728

געאמעטריע (פון אוראלט גריכיש: γεωμετρία ; געא- "ערד", -מעטראן "מעסטן") איז אן אפטיילונג פון מאטעמאטיק וואס פארנעמט זיך מיט פראגעס פון פארעם, גרייס, פארהעלטענישע פאזיציע פון פיגורן און די איינגשאפטן פון רוימען.^[1]

געאמעטריע באהאנדלט פארמען (ווי קוואדראטן, דרייעקן און קרייזן) און פונדאמענטאלע סטרוקטורן ווי פונקטן, ליניעס - גלייכע און קרומע, און פלאכער פלאץ.

אין געאמעטריע טוט מען באווייזן פראפאזיציעס ניצנדיק טעארעמען, ווי למשל די קאנגרוענץ געזעצן.

געאמעטריע איז פון די עלצטע צווייגן פון מאטעמאטיק. זי האט אנגעהויבן אנטוויקלען אין מזרח אזיע און אוראלט עגיפטן.

טערמינען אין געאמעטריע[רעדאַקטירן | רעדאקטירן קוואַלטעקסט]

גראָד - (אן איין-דימענסיענעלע) ליניע וואס ציט זיך אומענדלעך פון ביידע עקן.
- איבערשניידנדיקע גראדן - צוויי גראדן וואס טרעפן זיך.
- פערפענדיקולארע גראדן - איבערשניידנדיקע גראדן מיט א ווינקל צווישן זיי פון 90 גראַד.
- פאראלעלע גראדן - גראדן וואס טרעפן זיך קיינמאל נישט.
שטראַל - א ליניע וואס גייט ארויס פון א פונקט און ציט זיך אומענדלעך פון איין זייט.
אינטערוואַל - א ליניע וואס איז אפגעגרענעצט מיט צוויי עקן.
ווינקל - די גרייס פונעם שפאלט צווישן צוויי שטראלן מיט א געמיינזאמען ווינקלפונקט.
- שפיצער ווינקל - ווינקל קלענער פון 90 גראַד.
- גלייכווינקל - ווינקל גלייך צו 90 גראד.
- שטומפער ווינקל - ווינקל צווישן 90 און 180 גראד.
- אויסגעצויגענער ווינקל - ווינקל גלייך צו 180 גראד.
- דערהויבענער ווינקל - ווינקל גרעסער פון 180 גראד.
- דערגאנציקע ווינקלען - א פאר ווינקלען וואס זייער סכום איז 90 גראד.
פילעק - א פארמאכטע פארעם צאמגעשטעלט פון שטריכן.
- קאנוועקסער פילעק - א פילעק וואס אלע זיינע ווינקלען זענען קלענער פון 180 גראד.
- קאנקאווער פילעק - א פילעק וואס האט כאטש איין ווינקעל גרעסער פון 180.
- גלייכווינקלדיקער פילעק - פילעק מיט אלע ווינקלען גלייך.
- רעגולערער פילעק - פילעק מיט אלע ווינקלען גלייך און אלע עקן גלייך.
- דיאגאנאל - שטריך צווישן צוויי ווינקלפונקטן.
- דרייעק - פילעק מיט דריי עקן.
  - שפיצווינקלדיקער דרייעק - דרייעק מיט אלע דריי ווינקלען שפיץ.
  - גלייכווינקלדיקער דרייעק - דרייעק מיט א גלייכווינקל.
  - שטומפווינקלדיקער דרייעק - דרייעק מיט א שטומפן ווינקל.
  - גלייכשענקלדיקער דרייעק - דרייעק מיט צוויי זייטן גלייך.
  - גלייכזייטיקער דרייעק - דרייעק מיט אלע זייטן גלייך (און אלע ווינקלען 60 גראד).
- פירעק - פילעק מיט פיר זייטן.
  
  היעראכיע פון פירעקן
  - טראפעז - פירעק מיט איין פאר פאראלעלע זייטן.
    - גלייכשענקלדיקער טראפעז - טראפעז מיט גלייכע דיאגאנאלן.
    - גלייכווינקלדיקער טראפעז - טראפעז מיט צוויי גלייכווינקלען.
  - לאזענגע - פירעק מיט צוויי פאר גלייכע נאענטע זייטן.
  - פאראלעלאגראם - פירעק מיט צוויי פאר פאראלעלע און גלייכע זייטן.
  - ראמב - פירעק מיט אלע זייטן גלייך.
  - גראדעק - פאראלעלאגראם מיט אלע ווינקלען גראדווינקלען.
  - קוואדראט - רעגולערער פירעק.
- פינפעק - פילעק מיט פינף זייטן.
- זעקסעק - פילעק מיט זעקס זייטן.
- זיבנעק - פילעק מיט זיבן זייטן.
- אכטעק - פילעק מיט אכט זייטן.