אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דוד בן-גוריון"

**דוד בן גוריון**
	;
געדינט
	1948 – 1953; 1955 – 1963
	פרעמיער מיניסטער פון מדינת ישראל
פארפאלגער	קיינער; משה שרת
נאכפאלגער	משה שרת; לוי אשכול
געבוירן	דעם 16טן אקטאבער, 1886; פלאנסק, פוילן
געשטארבן	דעם 1טן דעצעמבער, 1973; מדינת ישראל
פאליטישע פארטיי	מפא"י
מאן/ווייב	פאולא מאנווייס
אידיאלאגיע	ציוניזם; סאציאליזם

בלעטערן געשיכטע אינטעראקטיוו

‪פֿריִערדיקע אונטערשײד →‬קומענדיקע אונטערשײד ←

אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט

וויזועלוויקיטעקסט

אין ליניע

רעוויזיע ביי 13:44, 26 סעפּטעמבער 2017

דוד בן גוריון (16טן אקטאבער 1886, תרמ"ז - 1טן דעצעמבער 1973 תשל"ד) איז געווען דער ערשטער פרעמיער מיניסטער פון מדינת ישראל.

יונגע יארן

בן גוריון איז געבוירן י"ז תשרי ה'תרמ"ז (1886) אלס דוד גרין אין פלאנסק, פוילן, דאן א חלק פון צאריסטישן רוסלאנד, צו זיינע עלטערן אביגדור און שיינדל גרין. זיין מוטער איז געשטארבן ווען ער איז אלט געווען צען יאר. זיין פאטער איז געווען אן אדוואקאט, און אן ענטוזיאסטישער מיטטיילער אין דער חובבי ציון ארגאניזאציע.

אין זיין יוגנט איז בן גוריון שוין געווארן א שטארקער ציוניסט, און אין 1906 האט ער זיך געצויגן קיין פאלעסטינע. צוערשט האט ער געארבעט אין אגריקולטור אין די מאראנצן פעלדער און שפעטער איז ער געווארן א זשורנאליסט. אין דער תקופה האט ער אנגעהויבן זיינע פאליטישע אקטיוויטעטן, און האט אנגענומען דעם נאמען בן גוריון.

אין 1915 האבן אים די טערקן פארטריבן פון פאלעסטינע וועגן זיין רוסישע בירגערשאפט, און ער האט זיך געצויגן קיין ניו יארק וואו ער איז ארומגעפאהרן אויפטון פארן ציוניזם, צוערשט אָן ערפאלג. אבער דאן האט ער האט ארויסגעגעבן צוויי ביכער אין יודיש, (זעט ווײַטער "זיינע ווערק"), וועלכע האט געהאט א שטארקן אפקלאנג באַם אמעריקאנעם יודנטוהם. אין ניו יארק האט ער זיך אנגעטראפן מיט פאולא מונווייס מיט וועמען ער האט דערנאך חתונה געהאט און געהאט מיט איר דריי קינדער.

אין 1918 האט ער זיך אָנגעשלאסן אין דעם 28סטער באטאליאן פון דער אידישער לעגיאן פון דער בריטישער ארמיי. ער האט זיך צוריקגעקערט קיין פאלעסטינע נאך דער ערשטער וועלט קריג ווען דאס לאנד איז שוין געווען איינגענומען דורך די בריטישע.

אין דער ציוניסטישער פירערשאפט

בן גוריון האט זיך טיף אריינגעטוהן אין פאליטישע אקטיוויטעטן און איז געווארן אן אנגעזעהענער פירער פון ארבייטער ציוניזם, וועלכער איז שפעטער געווארן דער דאמינירנדער פראקציע אין ציוניזם. ער איז געווען שטארק אנטקעגן די אקטיוויטעטן פון די עקסטרעמע גרופעס אצ"ל (באקאנט אלץ דער אירגון) און לחי, וועמען ער האט גערופן טעראריסטישע גרופעס פאר זייער דורכפירן געוואלדטאטן קעגן די ענגלישע וואס האט אויך געברענגט פיל ציווילע קרבנות.

אין 1948, כאטש עס איז געווען שטארקע קעגנערשאפט אפילו פון זיין אייגענעם פארטיי, האט ער דורכגעפירט דער רעזאלוציע צו גרינדן מדינת ישראל מיט שטימען פון זעקס קעגן פיר לויט דעם צוטיילונגס פלאן פון די פאראייניגטע פעלקער.

בן גוריון ביים פארליינען דעם זעלבסטשטענדיגקייט דעקלאראציע

מיט'ן אויפקום פון דער מדינה האט ער געהייסן גרונדן דעם ישראל'ישן ארמיי, דער צבא הגנה לישראל (צה"ל), און פארבאטן דאס עקזיסטענץ פון אנדערע באוואפנטע גרופעס. דאס האט געפירט צו אנגעצויגענע באציאונגען מיט מנחם בעגין דער פירער פון דעם אירגון. ווען בעגין האט געברענגט א שיף פול מיט וואפן, דער אלטאלענא, האט בן גוריון באפוילן דאס איבערגעבן פאר'ן ניי געבוירענעם צה"ל. בעגין, וועלכער איז געווען אויפ'ן שיף, האט מסכים געווען איבערצוגעבן אכטציג פראצענט פון די וואפן, און די איבריגע פאר די אצ״ל קעמפער פון ירושלים, דאס איז וויבאלד ישראל האט נאך נישט איינגענומען ירושלים, און איר צוקונפט איז נאך נישט געווען קלאר, און בן גוריון האט באפוילן באמבאדירן דעם שיף, טראץ דעם אפמאך וואס די אצל האט פון פריער געהאט מיטן ארמיי. זעכצן אידישע מיט-גליהדער פון דעם אירגון זענען אומגעקומען. בעגין אליין איז נישט געשעדיגט געווארן, אבער ער האט דערנאך נאכגעגעבן און אנגעשלאסן זיינע קעמפערס מיט'ן צה"ל.

אלץ פרעמיער מיניסטער

בן גוריון האט געפירט מדינת ישראל אין די קריטישע תקופה פון דעם זעלבסטשטענדיגקייט קריג, וועלכער האט זיך געצויגן פון נאוועמבער 1947 ביז מארטש 1949. נאכ'ן קריג איז ער געווארן אויפגענומען אלץ פרעמיער מיניסטער און געפירט דער מדינה אין אירע יונגע יארן.

אין 1953 האט ער דערקלערט אז ער ציהט זיך ארויס פון דער פרעמיערשאפט זיך צו באזעצן אין קיבוץ שדי בוקר אין דער נגב. אין 1955 איז ער אבער צוריקגעקומען צום פרעמיערשאפט און געדינט ביז 1963. ער איז ווייטער פארבליבן פארמישט אין פאליטישע ענינים ביז ער האט זיך אנטזאגט פון דעם אין 1970. זיינע לעצטע יאהרן האט ער פארברענגט אויף זיין קיבוץ, שטודיהרנדיג שפינאזא און בודהיזם. ער איז געשטארבן דעם 1טן דעצעמבער, 1973.

זיינע ווערק

יזכור, רעדאקטאר און הקדמה צו די צווייטע פארגרעסערטע אויפלאגע אין יאהר תרע"ז. לינק צום בוך: ^[1]
אין די שפעהטע ת"ר יאהרן האט ער אינאיינעם מיט יצחק בן צבי געשאפן און ארויסגעגעבן א דיקער ביך אויף די יודישע שפראך מיטן נאמען ארץ ישראל, וועלכע נעמט ארום די פארגאנגענהייט און געגנווארט פון ארץ ישראל און איהרע איינוואוינער.

וועבלינקען

ספעציעלע באריכט אויף בן גוריון פון דער בי.בי.סי.
ביאגראפיע אויף בן גוריון פון דער דזואיש ווירטועל לייברערי
בן גריון אין א רעדע אויף יודיש אין שוועהדן אין יאהר 1962 https://www.youtube.com/watch?v=UUQrJakOQCU
אן ארטיקל אויף העברעיאיש באהאנדלט בן-גוריון'ס צוגאנג צו די יודישע שפראך http://in.bgu.ac.il/bgi/iyunim/15/rachel.pdf

זען • רעדן • ענדערן

פרעמיער מיניסטארן פון ישראל

בן-גוריון (1948-1954) • שרת (1954-1955) • בן-גוריון (1955-1963) • אשכול (1963-1969) • אלון (פֿאַקטיש, 1969) • מאיר (1969-1974) • ראבין (1974-1977) • בעגין (1977-1983) • שמיר (1983-1984) • פרס (1984-1986) • שמיר (1986-1992) • ראבין (1992-1995) • פרס (1995-1996) • נתניהו (1996-1999) • ברק (1999-2001) • שרון (2001-2006) • אלמערט (2006-2009) • נתניהו (2009-2021) • בענעט (2021-2022) • לאפיד (2022) • נתניהו (2022-)

זען • רעדן • ענדערן

פארטיידיגונגס-מיניסטארן אין ישראל

דוד בן-גוריון · פנחס לבון · דוד בן-גוריון (ווידער) · לוי אשכול · משה דיין · שמעון פרס · עזר ווייצמאן · מנחם בעגין · אריאל שרון · מנחם בעגין (ווידער) · משה ארענס · יצחק ראבין · יצחק שמיר · משה ארענס · יצחק ראבין (ווידער) · שמעון פרס (ווידער) · יצחק מרדכי · משה ארענס · אהוד ברק · בנימין בן אליעזר · שאול מופז · עמיר פרץ · אהוד ברק · משה יעלון · אביגדור ליבערמאן · בנימין נתניהו · נפתלי בענעט · בעני גאנץ

↑ https://archive.org/details/yizkortsumandene00chas

[1] ttps://archive.org/details/yizkortsumandene00chas

[1]

@@ שורה 20: / שורה 20: @@
 == יונגע יארן ==
-בן גוריון איז געבוירן [[י"ז תשרי]] [[ה'תרמ"ז]] (1886) אלס '''''דוד גרין''''' אין פלאנסק, [[פוילן]], דאן א חלק פון צאריסטישן רוסלאנד, צו זיינע עלטערן אביגדור און שיינדל גרין. זיין מוטער איז געשטארבן ווען ער איז אלט געווען צעהן יאר. זיין פאטער איז געווען אן [[אדוואקאט]], און אן ענטוזיאסטישער מיטטיילער אין דער [[חובבי ציון]] ארגאניזאציע.
+בן גוריון איז געבוירן [[י"ז תשרי]] [[ה'תרמ"ז]] (1886) אלס '''''דוד גרין''''' אין פלאנסק, [[פוילן]], דאן א חלק פון צאריסטישן רוסלאנד, צו זיינע עלטערן אביגדור און שיינדל גרין. זיין מוטער איז געשטארבן ווען ער איז אלט געווען  צען יאר. זיין פאטער איז געווען אן [[אדוואקאט]], און אן ענטוזיאסטישער מיטטיילער אין דער [[חובבי ציון]] ארגאניזאציע.
 אין זיין יוגנט איז בן גוריון שוין געווארן א שטארקער [[ציוניזם|ציוניסט]], און אין 1906 האט ער זיך געצויגן קיין [[פאלעסטינע]]. צוערשט האט ער געארבעט אין [[אגריקולטור]] אין די מאראנצן פעלדער און שפעטער איז ער געווארן א [[זשורנאליזם|זשורנאליסט]]. אין דער תקופה האט ער אנגעהויבן זיינע פאליטישע אקטיוויטעטן, און האט אנגענומען דעם נאמען בן גוריון.
-אין 1915 האבן אים די [[טערקיי|טערקן]] פארטריבן פון פאלעסטינע וועגן זיין רוסישע בירגערשאפט, און ער האט זיך געצויגן קיין [[ניו יארק]] וואו ער איז ארומגעפאהרן אויפטיהן פארן ציוניזם, צועהרשט אָהן ערפאלג. אבער דאן האט ער האט ארויסגעגעהבן צוויי ביכער אין [[יודיש]], (זעה ווײַטער "זיינע ווערק"), וועלכע האט געהאט א שטארקן אפקלאנג באַם אמעריקאנעם יודנטוהם. אין ניו יארק האט ער זיך אנגעטראפן מיט [[פאולא מונווייס]] מיט וועמען ער האט דערנאך חתונה געהאט און געהאט מיט איהר דריי קינדער.
+אין 1915 האבן אים די [[טערקיי|טערקן]] פארטריבן פון פאלעסטינע וועגן זיין רוסישע בירגערשאפט, און ער האט זיך געצויגן קיין [[ניו יארק]] וואו ער איז ארומגעפאהרן אויפטון פארן ציוניזם, צוערשט אָן ערפאלג. אבער דאן האט ער האט ארויסגעגעבן צוויי ביכער אין [[יודיש]], (זעט ווײַטער "זיינע ווערק"), וועלכע האט געהאט א שטארקן אפקלאנג באַם אמעריקאנעם יודנטוהם. אין ניו יארק האט ער זיך אנגעטראפן מיט [[פאולא מונווייס]] מיט וועמען ער האט דערנאך חתונה געהאט און געהאט מיט איר דריי קינדער.
-אין 1918 האט ער זיך אָנגעשלאסן אין דעם 28'סטער באטאליאן פון דער [[אידישער לעגיאן]] פון דער [[בריטישער ארמיי]].  ער האט זיך צוריקגעקערט קיין פאלעסטינע נאך דער ערשטער וועלט קריג ווען דאס לאנד איז שוין געווען איינגענומען דורך די [[בריטישע]].
+אין 1918 האט ער זיך אָנגעשלאסן אין דעם 28סטער באטאליאן פון דער [[אידישער לעגיאן]] פון דער [[בריטישער ארמיי]].  ער האט זיך צוריקגעקערט קיין פאלעסטינע נאך דער ערשטער וועלט קריג ווען דאס לאנד איז שוין געווען איינגענומען דורך די [[בריטישע]].
 == אין דער ציוניסטישער פירערשאפט ==
@@ שורה 33: / שורה 33: @@
 אין 1948, כאטש עס איז געווען שטארקע קעגנערשאפט אפילו פון זיין אייגענעם פארטיי, האט ער דורכגעפירט דער רעזאלוציע צו גרינדן מדינת ישראל מיט שטימען פון זעקס קעגן פיר לויט דעם צוטיילונגס פלאן פון די '''''[[פאראייניגטע פעלקער]]'''''.
-[[טעקע:Bengurion_Independence.jpg|right|thumb|בן גוריון ביים פארליינען דעם זעלבסטשטענדיגקייט דעקלאראציע]]מיט'ן אויפקום פון דער מדינה האט ער געהייסן גרונדן דעם ישראל'ישן ארמיי, דער [[צבא הגנה לישראל|צבא הגנה לישראל (צה"ל)]], און פארבאטן דאס עקזיסטענץ פון אנדערע באוואפנטע גרופעס. דאס האט געפירט צו אנגעצויגענע באציאונגען מיט [[מנחם בעגין]] דער פירער פון דעם אירגון. ווען בעגין האט געברענגט א שיף פול מיט וואפן, דער [[אלטאלענא]], האט בן גוריון באפוילן דאס איבערגעבן פאר'ן ניי געבוירענעם צה"ל. בעגין, וועלכער איז געווען אויפ'ן שיף, האט מסכים געווען איבערצוגעבן אכטציג פראצענט פון די וואפן, און די איבריגע פאר די אצ''ל קעמפער פון ירושלים, דאס איז וויבאלד ישראל האט נאך נישט איינגענומען ירושלים, און איר צוקונפט איז נאך נישט געווען קלאר, און בן גוריון האט באפוילן באמבאדירן דעם שיף, טראץ דעם אפמאך וואס די אצל האט פון פריער געהאט מיטן ארמיי. זעכצן אידישע מיט-גליהדער פון דעם אירגון זענען אומגעקומען. בעגין אליין איז נישט געשעדיגט געווארן, אבער ער האט דערנאך נאכגעגעבן און אנגעשלאסן זיינע קעמפערס מיט'ן צה"ל.
+[[טעקע:Bengurion_Independence.jpg|right|thumb|בן גוריון ביים פארליינען דעם זעלבסטשטענדיגקייט דעקלאראציע]]מיט'ן אויפקום פון דער מדינה האט ער געהייסן גרונדן דעם ישראל'ישן ארמיי, דער [[צבא הגנה לישראל|צבא הגנה לישראל (צה"ל)]], און פארבאטן דאס עקזיסטענץ פון אנדערע באוואפנטע גרופעס. דאס האט געפירט צו אנגעצויגענע באציאונגען מיט [[מנחם בעגין]] דער פירער פון דעם אירגון. ווען בעגין האט געברענגט א שיף פול מיט וואפן, דער [[אלטאלענא]], האט בן גוריון באפוילן דאס איבערגעבן פאר'ן ניי געבוירענעם צה"ל. בעגין, וועלכער איז געווען אויפ'ן שיף, האט מסכים געווען איבערצוגעבן אכטציג פראצענט פון די וואפן, און די איבריגע פאר די אצ״ל קעמפער פון ירושלים, דאס איז וויבאלד ישראל האט נאך נישט איינגענומען ירושלים, און איר צוקונפט איז נאך נישט געווען קלאר, און בן גוריון האט באפוילן באמבאדירן דעם שיף, טראץ דעם אפמאך וואס די אצל האט פון פריער געהאט מיטן ארמיי. זעכצן אידישע מיט-גליהדער פון דעם אירגון זענען אומגעקומען. בעגין אליין איז נישט געשעדיגט געווארן, אבער ער האט דערנאך נאכגעגעבן און אנגעשלאסן זיינע קעמפערס מיט'ן צה"ל.
 == אלץ פרעמיער מיניסטער ==
@@ שורה 41: / שורה 41: @@
 == זיינע ווערק ==
-* '''יזכור''', רעדאקטאר און הקדמה צו די צווייטע פארגרעסערטע אויפלאגע אין יאהר תרע"ז. לינק צום ביך: <ref>https://archive.org/details/yizkortsumandene00chas</ref>
+* '''יזכור''', רעדאקטאר און הקדמה צו די צווייטע פארגרעסערטע אויפלאגע אין יאהר תרע"ז. לינק צום בוך: <ref>https://archive.org/details/yizkortsumandene00chas</ref>
 * אין די שפעהטע ת"ר יאהרן האט ער אינאיינעם מיט [[יצחק בן צבי]] געשאפן און ארויסגעגעבן א דיקער ביך אויף די יודישע שפראך מיטן נאמען '''ארץ ישראל''', וועלכע נעמט ארום די פארגאנגענהייט און געגנווארט פון ארץ ישראל און איהרע איינוואוינער.
+== וועבלינקען ==
-== דרויסענדע לינקס ==
 * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/events/israel_at_50/profiles/81279.stm ספעציעלע באריכט אויף בן גוריון פון דער בי.בי.סי.]
 * [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/ben_gurion.html ביאגראפיע אויף בן גוריון פון דער '''''דזואיש ווירטועל לייברערי''''']