אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שווייץ"

פֿון װיקיפּעדיע
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
אין תקציר עריכה
שורה 48: שורה 48:
== היסטאריע ==
== היסטאריע ==
שווייץ עקזיסטירט ווי א לאנד זייט אדאפטירן די שווייצע פעדעראלע קאנסטיטוציע אין 1848.
שווייץ עקזיסטירט ווי א לאנד זייט אדאפטירן די שווייצע פעדעראלע קאנסטיטוציע אין 1848.

=== אוראלטע היסטאריע ===
אין דעם שטח פון דער היינטיקער שווייץ האבן געוואוינט קעלטישע שבטים שוין אין 1500 פאר דער ציווילער רעכענונג, ווי למשל די העלוועטן. אין די צייטן פון דער [[רוימישע אימפעריע|רוימישער אימפעריע]] האבן זיי אויפגענומען רוימישע קולטור און די [[לאטיין|לאטיינישע שפראך]]. נאכן איינפאל פון דער רוימישער אימפעריע האבן די גערמאנישע שבטים, די אלעמאנען און די לאמבארדן, איינגענומען דעם שטח, וואס איז שפעטער געקומען אונטער דער הערשאפט פון די [[פראנקען]].


== געאגראפיע ==
== געאגראפיע ==

רעוויזיע ביי 18:54, 15 סעפּטעמבער 2014

די שווייץ
Schweizerische Eidgenossenschaft דייטש
Confédération suisse פראנצויזיש
Confederazione Svizzera איטאליעניש
Confederaziun svizra רומאנטש
פאן
פאן
סימבאָל
פֿאָן הערב
נאַציאָנאַלע זינגליד:
אָרט פֿון
אָרט פֿון
קאָנטינענט אייראפע
אָפֿיציעלע שפּראַך דייטשיש
פראנצויזיש
איטאליעניש
רומאנטש
הויפּטשטאָט בערן 46°57′N 7°27′E / 46.950°N 7.450°E / 46.950; 7.450
רעגירונג פעדעראלע רעפובליק
פעדעראלער ראט
פּרעמיער מיניסטער

גרינדונג דאַטום
1291
פלאַך מאָס
וועלט גראַדונג פלאַך
פּראָצענט וואַסער
41,285 קוואַדראַט ק"מ
133
4.2%
באַפֿעלקערונג
- צאָל
- וועלט גראַדונג
- ענגקײט

7,952,600 (2011)
95סט
188 מענטשן פאַר אַ ק"מ
פּראָדוקט ווערדע $339.890 ביליאן
וואַלוטע שווייצער פראנק
צײַט זאָנע UTC +1
אינטערנעט דאָמען ch.
טעלעפֿאָן קאָד 41+

די שווייץ (דײַטש: die Schweiz; פראַנצויזיש: Suisse; איטאליעניש: Svizzera; רומאנטש: Svizra) איז א לאנד איינגעשלאסן לאנד אין מערב אייראפע וואס איז א פעדעראלע רעפובליק פון 26 קאנטאנען. זי גרענעצט דייטשלאנד צו צפון, פראנקרייך צו מערב, איטאליע צו דרום און עסטרייך און ליכטנשטיין צו מזרח.

די שווייץ איז א נייטראל לאנד וואס האט נישט באטייליגט אין קיין מלחמות זייט 1815.[1]

דער אפיציעלער נאמען פון דער שווייץ איז די שווייצער פֿעדאראציע (לאטיין: Confoederatio Helvetica). די שווייץ האט פיר אפיציעלע שפראכן: איטאליעניש, דייטש, פראנצויזיש, און רומאנטש.

איר הױפּטשטאָט איז בערן, און די גרעסטע שטאט איז ציריך.

אין דער שווייץ געפינען זיך ביוראען פון עטלעכע אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציעס, כולל די פאראייניגטע פעלקער.

שווייץ איז באקאנט פאר איר וואונדערבארע לאנדשאפט, מיט א סך בערג און אזערעס.

היסטאריע

שווייץ עקזיסטירט ווי א לאנד זייט אדאפטירן די שווייצע פעדעראלע קאנסטיטוציע אין 1848.

אוראלטע היסטאריע

אין דעם שטח פון דער היינטיקער שווייץ האבן געוואוינט קעלטישע שבטים שוין אין 1500 פאר דער ציווילער רעכענונג, ווי למשל די העלוועטן. אין די צייטן פון דער רוימישער אימפעריע האבן זיי אויפגענומען רוימישע קולטור און די לאטיינישע שפראך. נאכן איינפאל פון דער רוימישער אימפעריע האבן די גערמאנישע שבטים, די אלעמאנען און די לאמבארדן, איינגענומען דעם שטח, וואס איז שפעטער געקומען אונטער דער הערשאפט פון די פראנקען.

געאגראפיע

מאטערהארן אין די שווייצער אלפן

די שווייץ באדעקט א שטח פון 41,285 ק"מ². 60% פונעם שטח פון דער שווייץ געפינט זיך ביי די אלפן, אין צענטער און דרום פון לאנד. די שטעט און שטעטלעך זענען מערסטנס אין צפון.

די ריין און רהאן טייכן הייבן אן אין די שווייצער בערג. די גרעסטע אזערעס אין דער שווייץ זענען גענף אזערע, קאנסטאנץ אזערע, ציריך אזערע און ניישאטעל אזערע.

די גרעסטע שטעט זענען:

  1. ציריך
  2. גענף
  3. באזעל
  4. בערן
  5. לאזאן
  6. לוצערן

פאליטיק

די קאנטאנען פון דער שווייץ

די שווייצער קאנפֿעדעראציע איז א פֿעדעראלע רעגירונג, צעטיילט אויף 26 קאַנטאנען:

*די קאנטאנען, אזוי גערופן האלב-קאנטאנען, האבן נאר איין דעלעגאט (אנשטאט צוויי) אין דער שווייצער שטאטן ראט.

די באפעלקערונגען זענען פון 15,000 (אפנצעל אינערהאדן) און 1,253,500 (ציריך), מיט א שטח צווישן 37 ק"מ² (באזעל־שטאט) און 7,105 ק"מ² (גראבינדן). די קאנטאנען נעמען אריין אינגאנצן 2,889 מוניציפאליטעטן.

עקאנאמיע

דעמאגראפיע

קולטור

דריי פון אייראפע'ס הויפט שפראכן—דייטשיש, פראנצויזיש און איטאליעניש—זענען אפיציעלע שפראכן אין דער שווייץ. די שווייצער קולטור איז פארבונדן מיט די שכנותדיקע לענדער לויט דער שפראך. אויך איז פאראן די איזאלירטע רומאנטשע קולטור אין גראבונדן קאנטאן אין מזרח פונעם לאנד.

אין דער שווייץ געפינען זיך עטלעכע 1000 מוזייען.

ספארט

דער פאפולערסטער ספארט אין דער שווייץ איז נארטלען. אויך שטארק פאפולער איז פוטבאל און אייז האקי.

אויטאספארט פלעג פארקומען אין דער שווייץ, אבער נאכן לע מאן קאטאסטראף אין 1955 האט מען דאס פארווערט.

יידן און יידישקייט

לויט וואס ווערט באוויזן, זיינען שוין געוועזן יידן אין שווייץ אין יאר ד'תתקע"ג (1213). היינט איז דא אין שווייץ נאנט צו 15.000 יידן.

רעפערענצן

  1. Neutrality and isolationism - Switzerland - Information. swissworld.org. דערגרייכט דעם March 27, 2010.
  1. ווייטערפירן מוסטער:רא
  2. ווייטערפירן מוסטער:רא
  3. ווייטערפירן מוסטער:רא

מוסטער:Link GA מוסטער:Link GA מוסטער:Link GA מוסטער:Link GA מוסטער:Link GA מוסטער:Link GA מוסטער:רא מוסטער:רא