אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "חורבן אייראפע"

פֿון װיקיפּעדיע
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
מ r2.7.1) (באט צוגעלייגט: fo:Holocaust
מ r2.7.2) (באט צוגעלייגט: ilo:Holokausto
שורה 80: שורה 80:
[[ia:Holocausto]]
[[ia:Holocausto]]
[[id:Holocaust]]
[[id:Holocaust]]
[[ilo:Holokausto]]
[[is:Helförin]]
[[is:Helförin]]
[[it:Olocausto]]
[[it:Olocausto]]

רעוויזיע ביי 21:06, 11 יוני 2012

חורבן אייראפע
פריערדיגע עלעמענטן
נירנבערגער געזעצן ·

T-4 פראגראם · קאצעט

אידן
די נאצישע דייטשלאנד
פאגראמען: קריסטאל נאכט · יאסער פאגראם
יעדוואבנער פאגראם · לעמבערגער פאגראם
געטאס: בודאפעשט, ווארשע, ווילנע

טערעזיענשטאט, לאדזש, לעמבערג, קראקע

איינזאצגרופען: באבי יאר, רומבולע
פאנאר, אדעס
ענדגילטיקע לײזונג וואנזע קאנפערענץ
ריינהארד אקציע
טויט לאגערן: בעלזשיץ, כעלמנא, סאביבאר, מיידאנעק,
טרעבלינקע, אוישוויץ, יאסענאוואץ, קאלדיטשעוו
ווידערשטאנד: ŻOB · ŻZW
געטא אויפשטאנדן: (ווארשע · ביאליסטאק)
סוף מלחמה: טויט מארשן
בריחה· שארית הפליטה יידן
אנדערע קרבנות
פאראנטווארטליכע פארטייען
נאצי: אדאלף היטלער · היידריך ·
אייכמאן · היינריך הימלער · עס.עס. · געשטאפא
קאלאבאראציער
נירנבערג געזעצן · דענאציפיקאציע
ליסטעס
ליסטע פון איבערגעבליבענע
ליסטע פון אלע קדושים · ראטעווערס
רעסורסן

חורבן אייראפע (ענגליש: האלאקאסט - Holocaust פון א גריכיש ווארט גענצליך פארברענט, העברעיִש: שואה) צוליב דער פארטיליגונג וואס דער מערדער היטלער האט געוואלט פארוויסטן די וועלט פון יעדן ייד. און האט אומגעברענגט ארום זעקס מיליאן אידן, אין דעם צווייטן וועלט קריג.

הגם נאך מיליאנען מענטשן זענען געווארן פארטיליקיט, איז אבער די איד געווען מיט א סיסטעם, פון פונקליכע ליסטעס און מאפעס, מיט נומערן און העכסט געהיימע פלענער מער פון די מיליטערישע סודות, קודם דורך שיסן, און ווען די דייטשע סאלדאטען זענען געווארן דעמאליזירט פון אזויפיל שיסערייען האט מען אויפגעשטעלט גאז קאמערן צו עלעמינירן דעם פראבלעם דורך פארשנעלערן און פארשטילערן דעם מאסן אניהאליציע.

אידישקייט

פון די הויפט פאקטארן וואס האבן געשפילט א ראלע, אלס דירעקטע נאכפאלג פון דעם חורבן אייראפע, און דאס האט געברענגט צו אן ערנסטע ענדערונג פון די סטאטיסטיקן פון דאס יידישע פאלק איז געווען:

  • די פראגע איבער רעליגיע. איר הויפט פאלעמיק: ווי איז דער אידישער גאט?
  • די מאמענטעלע סימפאטי פון די מאסן. אויסגעדריקט דורך די פאראייניגטע פעלקער: געבן פאר דעם יידישן פאלק זייער אייגן לאנד.

דאס יידישע פאלק האט זיך געטיילט איבער די פראגעס אין פארשידענע מיינונגס גרופן.

  • אין גאנצן אפגעריסן: אסאך אידן, (ספעציעל אזעלכע וואס פאר דעם חורבן איירופע איז זייער יידישקייט שוין געווען שטארק אפגעשוואכט), האבן זיך צוליב דעם חורבן איירופע זיך גענצליך דערווייטערט פון יעדע אנערקענונג מיט דאס יידישע פאלק, און פראבירט ווי ווייט מעגליך זיך צו אסימילירען מיט די מאסען באפעלקערונ. די פראגע איבער רעליגיע האט זיי שוין נישט מער געהארט. דאס אייגן לאנד, ס'האט מיט זיי פערזענליך גארנישט.
  • א יידיש פאלק ווי אלע פעלקער, קיין גאט און קיין רעליגיע: אנדערע וואס זייער געוויסן האט זיי נישט געלאזט זיך אינגאנצן אפרייסן פון דאס יידישע פאלק, האבן זיך איינגעשלאסן אין פארשידענע ארגעניזאציעס, רעפארם, קאנסערוואטירן, א.ז.ו. א ספעציעלע ראלע האט אפגעשפילט ביי די גרופע אידן, די ציוניסטישע ארגאניזאציע, וועלכע האט געשפייזט דעם געוויסן מיט א שטאלץ צו זיין א טייל פון דאס יידישע פאלק. זיי האבן געזען אין דעם געדאנק פון אן אייגן לאנד א דאפעלטע לעזונג, קיין ריליגיע, און דאך אן אייגן פאלק אהן אסימילאציע.
  • אן אויסגעוועלטער יידיש פאלק, די תורה זייער וועגווייזער: די וואס זענען געבליבן פרומע יידן האבן די פראגע איבער רעליגיע נישט געשטעלט, אינגעגנטייל, זיי האבן געזען (און זעהן ווייטער) אין דעם חורבן אייראפע דאס וואס די תורה ווארנט יידישע קינדער ווי אזוי ס'וועט אויסזעהן ווען זיי וועלען נאכלאזן פון זייער יידישקייט. איבער די פראגע וועגען אן אייגן לאנד, קיינער האט זיי נישט געפרעגט, דערפאר איז זייער מיינונג דעראיבער סייווי נישט געווען רעלעוואנט, דער פאקט אז ס'איז יא געווארן א לאנד האבן זיי שטארק אויסגעניצט צו קענען צוריק אויף בויען יידישקייט אויף דעם גאר אלטען שטייגער, ווי מ'דארף זיך נישט רעכענען מיט די מאסן.

וועבלינקען

וויקימעדיע קאמאנס האט מעדיע שייך צו: חורבן אייראפע
  1. ווייטערפירן מוסטער:רא
  2. ווייטערפירן מוסטער:רא
  3. ווייטערפירן מוסטער:רא
  4. ווייטערפירן מוסטער:רא